GSEB Solutions for ધોરણ ૧૨ Gujarati

જવાબ : 25 - 50 માઈક્રોમીટર

જવાબ : પરાગાશય

જવાબ : જનન છિદ્રો

જવાબ : ગોળાકાર

જવાબ : લઘુબીજાણુંધાનીઓ

જવાબ : ચતુષ્કોણીય

જવાબ : પરાગકોટરો

જવાબ : પુકેસરચક્ર

જવાબ : દ્વિખંડીય

જવાબ : સ્પોરોપોલેનીન

જવાબ : સેલ્યુલોઝ અને પેક્ટીન

જવાબ : પૂરક આહાર

જવાબ : 30 મિનીટ

જવાબ : મોટું અને અનિયમિત આકારનું

જવાબ : પરાગરજ

જવાબ : પ્રદેહ

જવાબ : (-196) સેન્ટીગ્રેડ

જવાબ : નાનો

જવાબ : પરાગનિધિ

જવાબ : પ્રવાહી નાઈટ્રોજન

જવાબ : જૈવિક વાહકો

જવાબ : પરાગનયન

જવાબ : વાત પરાગનયન

જવાબ : ભ્રૂણપૂટ

જવાબ : હલકી અને ચીકાસરહિત

જવાબ : સ્વફલન

જવાબ : પરવશ

જવાબ : અંડપ્રસાઘન

જવાબ : ગેઈટેનોગેમી

જવાબ : ત્રણ

જવાબ : એકલિંગી પુષ્પો ઉત્પન્ન કરવા

જવાબ : જળકુંભી

જવાબ : વંધ્યીકરણ

જવાબ : પાણી દ્વારા

જવાબ : મધમાખી

જવાબ : લાંબી અને પટ્ટીમય

જવાબ : પ્રાણીઓનો

જવાબ : 6 ફૂટ

જવાબ : દ્વિલિંગી

જવાબ : લગભગ 30

જવાબ : બેવડું ફલન

જવાબ : બીજ

જવાબ : દ્વીકીય યુગ્મનજમાં

જવાબ : વરુંથીકા

જવાબ : મગફળી

જવાબ : દિવેલા

જવાબ : બીટ

જવાબ : મુક્ત કોષકેન્દ્રિય ભ્રૂણપોષ

જવાબ : ભ્રૂણમૂળચોલ

જવાબ : ભ્રૂણાગ્રચોલ

જવાબ : અનીર્ભેળતા / અસંયોગીજનન

જવાબ : લ્યુપાઇન

જવાબ : કેળા

જવાબ : બહુભ્રૂણતા

જવાબ : ફૂટફળ

જવાબ : કાજુ

જવાબ : ફલાવરણ

જવાબ : અનીર્ભેળતા / અસંયોગીજનન

જવાબ : બીજદેહશેષ

જવાબ : સત્યફળ

જવાબ : પરાગરજ

જવાબ : વજ્રચક્ર, દલચક્ર, પુંકેસરચક્ર અને સ્ત્રીકેસરચક્ર

જવાબ : વનસ્પતિ દ્વિસદની છે અને માત્ર નર પુષ્પો ધરાવે છે.

જવાબ : અધિસ્તર અને પોષકસ્તર

જવાબ : લઘુબીજાણુ માતૃકોષો

જવાબ : પરાગાસન, અંડક, ભ્રૂણપુટ, જરાયુ

જવાબ : અંડકોષ, ભ્રૂણપુટ, પ્રદેહ, અંડકાવરણ

જવાબ : પરાગરજ અને અંડકો બંને સાથે પુખ્ત બને.

જવાબ : પવન

જવાબ : દ્વિસદની વનસ્પતિ માત્ર નર કે માદા પુષ્પો ધરાવે છે.

જવાબ : સહાયક કોષો, ફલિતાંડ અને પ્રાથમિક ભ્રૂણપોષ કોષકેન્દ્ર

જવાબ : સહાયકકોષ અને પ્રતિધ્રુવીય કોષો

જવાબ : ઇમેસ્ક્યુલેશન

જવાબ : બીજાપત્રો અને વરુંથિકા

જવાબ : અસંયોગીજનન

જવાબ : દ્વિકીય

જવાબ : અફલિત ફળવિકાસ

જવાબ : પુષ્પની સુંદરતા જોઈને આપણે ખુશી અનુભવીએ છીએ. માદક સુગંધ, મોહક રંગ આપણને આકર્ષે છે. બધી જ સપુષ્પી વનસ્પતિઓ લિંગી પ્રજનન દર્શાવે છે. પુષ્પવિન્યાસ, પુષ્ય અને પુષ્પીય ભાગોમાં જોવા મળતી વિવિધતા એ લિંગી પ્રજનનની અંતિમ નીપજો ફળ અને બીજના સર્જન માટેની અનુકૂળતાઓ નિશ્ચિત કરે છે.

જવાબ : મનુષ્યનો પ્રાચીન સમયથી પુષ્પો સાથે ઘનિષ્ઠ સંબંધ રહેલો છે. પુષ્પો સૌદર્યલક્ષી, સુશોભન, સામાજિક, ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્ય ધરાવે છે. તે હંમેશાં માનવીની મહત્વની લાગણીઓ જેવી કે પ્રેમ, ખુશી, વ્યથા, દુ:ખ વગેરે વ્યક્ત કરવાના પ્રતીક સ્વરૂપે ઉપયોગી છે.

જવાબ : પુષ્પ એ વનસ્પતિનું પ્રજનન અંગ છે. પુષ્પ એ સંકુચિત પ્રરોહ છે. જેમાં વજ્ર, દલપુંજ, પુંકેસરો અને સ્ત્રીકેસરો એ તેના ક્રમશઃ પાશ્વીય અંગો છે. આ બધા જ પાશ્વીય અંગો પર્ણના સમાન ગુણધર્મા ધરાવતા અંગો છે. પુષ્પનું પુષ્પાસન રચનાની દ્રષ્ટિએ વાનસ્પતિક ટોચ સાથે સામ્યતા ધરાવે છે.

જવાબ : લાક્ષણિક પુષ્પ ચાર જૂથનાં ઉપાંગો ધરાવે છે. જેમાં બહારનાં બે જૂથ વંધ્ય અને અંદરના બે જૂથ ફળદ્રપ ઉપાંગો ધરાવે છે. વંધ્ય ઉપાંગો: વંધ્ય ઉપાંગોમાં વજપત્રો ભેગાં મળી દલપુંજ બનાવે છે. ફળદ્રપ ઉપાંગો: બે પ્રકારના ફળદ્રપ ઉપાંગોમાં પુંકેસરો (લઘુબીજાણુ પર્ણો) ભેગા મળી પુંકેસર ચક્ર અને સ્ત્રીકેસરો (મહાબીજાણુ પણ) ભેગા મળી સ્ત્રીકેસર ચક્ર બનાવે છે. પુંકેસર: પુંકેસર એ પાતળું અંગ છે અને ત્રણ સ્પષ્ટ ભાગો જેવા કે નિકટનો વંધ્ય ભાગ જેને તંતુ કહે છે અને દૂરસ્થ ફળદ્રપ ભાગ જેને પરાગાશય કહે છે. પરાગાશય અને તંતુને જોડતી રચનાને યોજી કહે છે. સ્ત્રીકેસર: સ્ત્રીકેસરનો સામાન્ય રોતે નિકટનો અંડક ધરાવતો ભાગ બીજાશય કે અંડાશય કહેવાય છે અને પરાગરજ ગ્રહણ કરતા દૂરસ્થ ભાગને પરાગાસન તથા બીજાશય અને પરાગાસન વચ્ચે ખાવેલા વંધ્ય પ્રદેશને પરાગવાહિની કહે છે.

જવાબ : પુષ્પીય પ્રવર્ધોમાં વિભેદન અને ત્યારબાદ તેનો વિકાસ પુષ્પમાં થવા માટે ઘણા અંતઃસ્ત્રાવીય અને રચનાકીય પામે થાય છે છે. પુષ્પમાં પુંકેસરચક (નર પ્રજનન અંગ તરોકે) અને સ્ત્રીકેસરચક્ર (માદા પ્રજનન અંગ તરોકે) વિભેદન અને ફેરફારો વિકાસ પામે છે.         સૌપ્રથમ પુણ્યકલિકાઓ ધરાવતો પુષ્પવિન્યાસ સર્જાય છે અને તે પછીથી તેના પર પુષ્પો સર્જાય છે. પુષ્પમાં નર અને માદા પ્રજનનાંગો-પુંકેસર અને સ્ત્રીકેસર વિભેદન અને વિકાસ પામે છે. પુંકેસર ધરાવતું પુંકેસર ચક્ર નર પ્રજનન અંગનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે અને સ્ત્રીકેસર માદા પ્રજનન અંગનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. જુદી જુદી જાતિઓમાં પુંકેસરની સંખ્યા અને લંબાઈમાં વિવિધતા હોય છે.

જવાબ : જયારે પરાગાશય તરુણ હોય ત્યારે સધન રીતે ગોઠવાયેલા સમાત કોષોના સમૂહ લધુબીજાણુધાનીની મધ્યમાં સ્થાન લે છે. જેને બીજાણુજનક કહે છે.         લઘુબીજાણુજનન : પરાગાશય પરિપક્વ બને ત્યારે બીજાણુજનક પેશીના કોષો અર્ધીકરણ પામી લધુબીજાણુ ચતુષ્ક કે પરાગ ચતુષ્ક સર્જ છે. બીજાણુજનક પેશીનો પ્રત્યેક કોષ લધુબીજાણુ ચતુષ્ક સર્જવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. જે દરેક ક્ષમતાપૂર્ણ પરાગ કે લઘુબીજાણુ માતૃકોષ છે.         પરાગ માતૃકોષ માંથી અર્ધાકરણ દ્વારા લઘુબીજાણુ સર્જાવાની પ્રક્રિયાને લઘુબીજાણુજનન કહે છે. લધુબીજાણું સર્જાય ત્યારે ચાર કોષોના સમૂહ સ્વરૂપે હોય છે. જેને લઘુબીજાશુ ચતુષ્ક કે પરાગ ચતુષ્ક કહે છે. પરાગાશય પરિપક્વ થાય અને શુષ્ક બને એટલે લઘુબીજાણુઓ એકબીજાથી છૂટા પડે છે. અને પરાગરજમાં વિકાસ પામે છે.         લધુબીજાણુધાનીમાં હજારોની સંખ્યામાં પરાગરજનું નિર્માણ થાય છે, જે પરાગાશયનું સ્ફોટન થવાથી મુક્ત થાય છે.

જવાબ : પરાગરજની રચના: પરાગરજ સામાન્‍ય રીતે ગોળાકાર હોય છે. જે 25-50 um (માઇક્રોમીટર) વ્યાસ ધરાવે છે. પરાગરજ દ્વિસ્તરીય દીવાલ ધરાવે છે. બહારનું આવરણ સખત હોય છે તેને બાહ્યાવરણ (Exine) કહેવાય છે. તે સ્પોરોપોલેનિનનું બનેલું છે. તે ખૂબ જ પ્રતિરોધક કાર્બનિક દ્રવ્યનું બનેલું છે.         તે ઊંચા તાપમાન અને જલદ એસિડ અને બેઇઝ સામે પણ ટકી શકે છે. ઉત્સચકો સ્પોરોપોલેનિનને અવનત કરી શકતા નથી.

જવાબ : પરાગરજ પોષક તત્વોથી સમૃદ્ધ છે. હાલનાં વર્ષોમાં પરાગરજની ગોળીઓ ટેબ્લેટ્સ પૂરક આહાર તરીકે ઉપયોગમાં લેવાની પ્રથા છે. પશ્ચિમી દેશોમાં, મોટા પ્રમાણમાં પરાગરજની પેદાશો ગોળીઓ અને સિરપ સ્વરૂપે બજારમાં ઉપલબ્ધ છે. પરાગરજનો વપરાશ કરવાથી રમતવીરો અને રેસ (દોડ) માં ભાગ લેનાર ઘોડાઓના દેખાવ માં વધારો કરે છે.

જવાબ : પરાગરજ પરાગાશયમાંથી મુક્ત થાય અને જો ફલનમાં ભાગ લેવાની હોય તો તેઓની જીવિતતા ગુમાવાય તે પહેલાં તેમનું પરાગાસન પર સ્થાપન થવું જરૂરો છે. પરાગરજની જીવિતતાનો સમયગાળો ભિન્નતા દર્શાવે છે અને તે કંઈક અંશે પ્રવર્તમાન તાપમાન અને ભેજ પર આધારિત છે. કેટલાક ધાન્યો જેવા કે ઘઉં અને ચોખામાં પરાગરજ મુક્ત થયા પછીની 30 મિનિટમાં જીવિતતા ગુમાવે છે અને રોઝેસી, લેગ્યુમીનેસી અને સોલેનેસી કુળના સભ્યોમાં તેની જીવિતતા મહિનાઓ સુધી હોય છે.         મોટી સંખ્યાની જાતિઓની પરાગરજને પ્રવાહી નાઇટ્રોજન (-196 ° C) માં સંગ્રહિત કરી શકાય છે. આ સંચિત પરાગરજનો ઉપયોગ પરાગનિધિ તરોકે થાય છે. જે પાક સંવર્ધિત કાર્યક્રમો માટે ઉપયોગી બીજનિધિ જેવું જ છે.

જવાબ : જાયાંગ (સ્ત્રીકેસરચક્ર) એ પુષપ્પનું માદા પ્રજનનઅંગ છે. સ્ત્રીકેસરચક્ર એક જ સ્ત્રીકેસર અથવા ધણા સ્ત્રીકેસર ધરાવે છે. સ્ત્રીકેસર એક જ સ્ત્રીકેસર ધરાવતું હોય. (ઉદા. વટાણાનું પુષ્પ) ત્યારે તેને એક સ્ત્રીકેસરી કહે છે.         જો સ્ત્રીકેસર એક કરતાં વધુ હોય ત્યારે તેઓને બહુસ્ત્રીકેસરી અને જોડાયેલાં હોય તો યુક્તસ્ત્રીકેસરી કહે છે અથવા સ્ત્રીકેસરો મુક્ત હોય તો મુક્ત સ્ત્રીકેસરો કહે છે. સ્ત્રીકેસરની રચના : પ્રત્યેક સ્ત્રીકેસર ત્રણ ભાગો પરાગાસન, પરાગવાહિની અને બીજાશય (અંડાશય) ધરાવે છે. પરાગાસનઃ એ પરાગરજ માટેનું ગ્રાહીસ્થાન છે. પરાગવાહિની: પરાગવાહિની પરાગાસનની નીચે આવેલ લંબાયેલો પાતળો ભાગ છે. અંડાશય : સ્ત્રીકેસરના તલસ્થ ફૂલેલા ભાગને બીજાશય કે અંડાશય કહે છે. બીજાશયની અંદર બીજાશય પોલાણ (કોટર) આવેલું છે. જરાયુ : બીજાશય ના પોલાણમાં આવેલું છે. જરાયુ પરથી સંખ્યા મહાબીજાણુજાની ઉદભવે છે. જેને સામાન્યતઃ અંડકો કહે છે. બીજાશયમાં અંડકોની સંખ્યા એક(ડાંગર, ઘઉં, કેરો) થી ઘણી(પપૈયું ,તડબૂચ) હોય છે.

જવાબ : સક્રિય મહાબીજાણનું કોષકેન્દ્ર સમભાજન પામી, બે કોષકેન્દ્રો સર્જે છે. જે વિરુદ્ધ ધ્રુવ તરફ ગતિ કરે છે. આમ દ્વિકોષ કેન્દ્રિય ભ્રુણપુટનું નિર્માણ થાય છે. તેને અનુસરોને બે ક્રમિક સમવિભાજન થવાથી ક્રમશઃ ચાર કોષકેન્દ્રીય અને પછી આઠ કોષકેન્દ્રીય ભ્રૂણપુટનું નિર્માણ થાય છે. આ પ્રકારનું વિભાજન ચુસ્તપણે મુક્ત કોષકેન્દ્રીય પ્રકારનું હોય છે, એટલે કે કોષકેન્દ્ર વિભાજન બાદ તરત જ કોષદીવાલનું નિર્માણ થતું નથી.         આઠ કોષકેન્દ્રીય અવસ્થા બાદ, કોષદીવાલના નિર્માણને અનુસરોને લાક્ષણિક માદા જન્યુજનક કે ધૂણપુટ સર્જાય છે.         આઠ કોષકેન્દ્રો પૈકીના છ કોષકેન્દ્રો કોષદીવાલ વડે આવરિત થાય છે અને કોષીય સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. જયારે બાકીના બે કોષકેન્દ્ર જેને ધ્રુવીય કોષકેન્દ્રો (polar nuclei) કહે છે. તેઓ અંડપ્રસાધનની હેઠળ મોટા કેન્દ્રસ્થ કોષ (central cell) માં ગોઠવાય છે. ભ્રૂણપુટમાં કોષોની લાક્ષણિક ગોઠવણી જોવા મળે છે.

જવાબ : સ્વફલન : આ પ્રકારમાં તે જ પુષ્પમાં પરાગનયન થાય છે. પરાગાશયમાંથી પરાગરજનું એ જ પુષ્પના પુષ્પાસન પર સ્થળાંતર થાય છે. સામાન્યતઃ પુષ્પના ખીલવા સાથે પરાગાશય અને પરાગાસન ખુલ્લા થવાથી સ્વફલન થાય તેવું ભાગ્યે જ જોવા મળે છે. આવા પુષ્પોમાં સ્વફલન માટે પરાગરજની મુક્તિ અને પરાગાસનની ગ્રાહ્યતામાં તાલમેલ સાધવો જરૂરો છે. તેમજ પરાગાસન પણ એકબીજાની નિકટતમ હોવા જોઈએ. જેથી સ્વપરાગનયન થઈ શકે. કુદરતી રોતે સ્વફલન દ્વિલિંગી પુષ્પોમાં જ શક્ય બને છે.

જવાબ : સંવૃત પુષ્પો : આ પુષ્પો ક્યારેય ખીલતાં નથી. આવાં પુષ્પોમાં પરાગાશય અને પરાગાસનું એકબીજાની ખૂબ જ નજીક હોય છે. જયારે પુષ્પકલિકામાં પરાગાશયનું સ્ફોટન થાય ત્યારે પરાગરજ પરાગનયન માટે પરાગાસનના સંપર્કમાં આવે છે. આમ, સંવૃત પુષ્પોમાં સ્પષ્ટપણે સ્વફલન જોવા મળે છે. કારણ કે પરંપરાગરજની પરાગાસન પર સ્થાપિત થવાની કોઈ તક હોતી નથી. સંવૃત પુષ્પોમાં પરાગનયનની ગેરહાજરોમાં પણ બીજસર્જન થાય છે.

જવાબ : આ એકમાત્ર એવા પ્રકારનું પરાગનયન છે કે જેમાં પરાગાસન પર જનીનિક ભિન્નતા ધરાવતી પરાગરજ સ્થાપિત થાય છે. આથી ઉત્પન્ન થતી સંતતિઓ સંકર બને છે. પરંપરાગનયન માત્ર એકલિંગી પુષ્પોમાં જ શક્ય બને છે. પરંપરાગનયનને લીધે પરફલન થતું હોવાથી જનીનિક પુનઃસંયોજનનો ફાયદો મળે છે.

જવાબ : જલપરાગિત વનસ્પતિના અન્ય સમૂહ જેવા કે દરિયાઈ ઘાસમાં માદા પુષ્પો પાણીમાં નિમગ્ન રહે છે અને પાણીની અંદર મુક્ત થાય છે. આવી જાતિઓમાં પરાગરજ લાંબી, પટ્ટીમય, હોય છે અને પાણીમાં નિષ્ક્રિય રીતે વહન પામે છે. તેમની કેટલીક પરાગાસન સુધી પહોચે છે. મોટા ભાગની જલપરાગિત જાતિઓમાં પરાગરજ ભેજથી રક્ષણ માટે શ્લેષમી આવરિત હોય છે.

જવાબ : અતિ પ્રાચીન સમયથી મનુષ્યનો પુષ્પો સાથે ઘનિષ્ઠ સંબંધ રહેલો છે. પુષ્પો એ સૌદર્યલક્ષી, સુશોભન, સામાજિક, ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્ય ધરાવે છે. તેઓ હંમેશાં માનવીની મહત્ત્વની લાગણીઓ જીવી પ્રેમ, છાલ, ખુશી, વ્યથા, શોક કે દુઃખ વગેરે વ્યક્ત કરવાના પ્રતીક સ્વરૂપે ઉપયોગી છે.

જવાબ : મોટા ભાગની સપુષ્પી વનસ્પતિઓ ક્રિલિંગી પુષ્પો સર્જે છે અને પરાગરજ તે જ પુષ્પના પરાગાસનના સંપર્કમાં આવવાનું પસંદ કરે છે. સતત સ્વ-પરાગનયન અંતઃસંવર્ધન દબાણ માં પરિણમે છે. સપુષ્પી વનસ્પતિઓ સ્વપરાગનયનને અવરોધવા અને પર-પરાગનયનને ઉત્તેજવા માટે ઘણી પ્રયુક્તિઓ વિકસાવે છે. જેથી સંકર જાતો મળે છે. જે વધારે ફળદ્રુપ હોઈ શકે છે.

જવાબ : ભિન્ન જાતિઓ અને ક્યારેક પ્રજાતિઓ વચ્ચે સંકરણ દ્વારા ઇચ્છિત લક્ષણોનો સમન્વય કરી, વ્યાપારિક ધોરણે ઉચ્ચજાત મેળવવા માટે કૃત્રિમ સંવર્ધન પ્રકારના સંવર્ધિત પ્રયોગો અગત્યના છે. આ માટે માત્ર ઇચ્છિત પરાગરજન ઉપયોગ થાય અને પરાગાસનને અસંગત પરાગરજ (બિન ઇચ્છિત પરાગરજ) થી રક્ષિત કરવામાં આવે છે. જે વંધ્યીકરણ અને કોથળી ચઢાવવા જેવી પદ્ધતિ દ્વારા મંળવી શકાય છે.

જવાબ : ફલન દરમિયાન પરાગનલિકાના બે નરજન્યુ પૈકીનો એક નરજન્ય અંડકોષ તરફ વહન પામી તેનાં કોષકેન્દ્રો સાથે જોડાય છે. આમ સુયુગ્મન પૂર્ણ થાય છે. જેના પરિણામે દ્વિકીય કોષ યુગ્મનજ (2n) સર્જાય છે. અન્ય નરજન્યુ ભ્રૂણપુટના મધ્યમાં આવેલા દ્વિતીય કોષકેન્દ્ર તરફ પ્રયાણ કરી તેની સાથે જોડાઈને ત્રિકીય પ્રાથમિક ભ્રૂણપોષ કોષકેન્દ્ર નું નિર્માણ કરે છે. આમ ત્રણ એકકીય કોષકેન્દ્રના જોડાણને ત્રિકીય કહે છે. આમ ભૂણપુટમાં સંયુગ્મન અને ત્રિકોય જોડાણ એમ બે પ્રકારનાં થવાથી આ ઘટનાને બેવડું ફલન કહે છે. જે સપુષ્પી વનસ્પતિઓની અજોડ ઘટના છે.

જવાબ : ખોરાક અને શાકભાજીની કેટલીક સંકરજાત વિશિષ્ટ રીતે ઉગાડવામાં આવે છે. સંકરજાતથી ઉત્પાદકતા ઘણી ઊંચી જાય છે. પરંતુ સંકરજાતના બીજ દર વર્ષે ઉત્પન્ન કરવાં પડે છે. કારણ કે સંકર જાતમાંથી મેળવેલ બીજને ઉગાડવામાં આવે તો સંતતિમાં તેના લક્ષણોનું વિશ્લેષણ થઈ જતાં સંકર લક્ષણો જળવાતાં નથી. સંકર બીજનું ઉત્પાદન મોધું છે અને તેથી ખેડૂતો માટે સંકરબીજની કિંમત વધુ પડે છે. જો આવા બીજને (હાઇબ્રિડ) અસંયોગીમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવે તો સંતતિમાં લક્ષણોનું વિશ્લેષણ થતું નથી. આથી ખેડૂતો વર્ષોનાં વર્ષો સુધી સંકર પાક મેળવી શકે છે અને સંકરબીજ ખરોદવાની જરૂર રહેતી નથી.

જવાબ : સ્થાન: પરાગાશયની દીવાલમાં મધ્યસ્તર છે. કાર્ય: રક્ષણ અને પરાગાશયના સ્ફોટનમાં મદદ કરે છે.

જવાબ : સ્થાન: પરાગાશયની દીવાલનું સૌથી અંદરનું સ્તર છે. કાર્ય: વિકસિત પરાગરજને પોષણ પૂરું પાડે છે.

જવાબ : સ્થાન: સ્ત્રીકેસરનો તલસ્થ ફૂલેલો ભાગ છે. કાર્ય: બીજાશયમાંથી અંડકો વિકસે છે.

જવાબ : સ્થાન: બીજાશયના પોલાણની અંદરની બાજુએ હોય છે. પ્રદેહ કાર્ય: જરાયુ ઉપરથી મહાબીજાણુધાનીઓ વિકસે છે.

જવાબ : સ્થાન: અંડકનો મુખ્ય દેહ વિપુલ પ્રમાણમાં સંગ્રહીત ખોરાક ધરાવે છે. કાર્ય: તે ભૃણપુટનો વિકાસ કરે છે.

જવાબ : સ્થાન: અંડછિદ્રના છેડે આવેલ છે. કાર્ય: તે પરાગનલિકાને સહાયક કોષોમાં પહોંચવા માર્ગદર્શન આપે છે.

જવાબ : સ્થાન: અંડકમાં ફલન બાદ દ્વિતીય કોષકેન્દ્રી ત્રિકોય ભૃણપોષકેન્દ્રમાં ફેરવાય છે. કાર્ય: તે ભૃણપોષી પેશીનું નિર્માણ કરે છે.

જવાબ : સ્થાન: નિલમ્બની ટોચે આવેલ અને ભૃણના સંપર્કમાં રહેલ કોષ કાર્ય: આદિમૂળના પરિઘ પ્રદેશ તથા મૂળટોપનું નિર્માણ થાય છે.

જવાબ : આવૃત બીજધારી વનસ્પતિના પુષ્યમાં પુંકેસર અને સ્ત્રીકેસર અનુક્રમે નર અને માદા પ્રજનન અંગ છે. પુંકેસરમાં લઘુબીજાણુ (પરાગરજ) ઉત્પન્ન થાય છે જેમાં નરજન્યુનો વિકાસ થાય છે. સ્ત્રીકેસરમાં મહાબીજાણુ ઉત્પન્ન થાય છે જેમાં માદાજન્યુનો વિકાસ થાય છે.

જવાબ : બીજાણુજનકપેશી - પરાગ માતૃકોષ - લઘુબીજાણુચતુષ્ક - પરાગરજ - નરજન્યુજનક

જવાબ : (i) પૃથકતા: કેટલીક જાતિઓમાં પરાગરજની મુક્તિ અને પરાગાસનની ગ્રહણ ક્ષમતાનો સમય એક જ હોતો નથી તેને પૃથક્તા કહે છે. પરાગાસન ગ્રહણશીલ બને તે પહેલાં જ પરાગરજ મુક્ત થાય અથવા પરાગરજ મુક્ત થાય તેના ઘણા સમય પહેલાં પરાગાસન ગ્રહણશીલ બને છે. દા.ત., પામ્સ (Palms). (ii) પરાગાશય અને પરાગાસનનાં જુદાં જુદાં સ્થાનઃ કેટલીક જાતિઓમાં પરાગાશય અને પરાગાસન જુદાં-જુદાં સ્થાનોએ આવેલાં હોય છે. આથી તે જ પુષ્પના પરાગાસનના સંપર્કમાં પરાગરજ ક્યારેય આવી શકતી નથી. દા.ત. ઝિમ્યુલા. આ બંને પ્રયુક્તિઓ સ્વફલનને અવરોધે છે.

જવાબ : સ્વઅસંગતતા : જે પ્રયુક્તિ અંતઃસંવર્ધનને તેને સ્વઅસંગતતા કહે છે. દા.ત. માલ્યા આ એક જનીનિક ક્રિયાવિધિ છે. તે સ્વપરાગને રોકીને સ્ત્રીકેસરમાં પરાગરજના અંકુરણ અને પરાગનલિકાના વિકાસને અવરોધી અંડકોને ફલિત થતા અટકાવે છે.

જવાબ : કૃત્રિમ સંકરણમાં ઇચ્છિત પરાગરજો નો ઉપયોગ પરાગનયનમાં કરવામાં આવે છે. આ ક્રિયા ઇમેક્યુલેશન (વંધ્યીકરણ) અને બેગિગ (કોથળી ચઢાવવી પદ્ધતિથી) કરી શકાય છે. જો માદા વનસ્પતિ ક્રિલિંગી પુષ્પો ધરાવતી હોય, તો ચીપિયાની મદદથી પુણ્યકલિકામાંથી પરાગાશયને તેનું સ્ફોટન થાય તે પહેલાં દૂર કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયાને વંધ્યીકરણ કહે છે.         ઇમેકયુલેશન (વંધ્યીકરણ) કરેલ પુષ્યોને નિશ્ચિત કદની કોથળીથી ઢાંકવામાં આવે છે. જે સામાન્ય રીતે મીણિયાના કાગળ ની બનેલ હોય છે. તે અસંગત પરાગરજને રોકીને પરાગાસનને અશુદ્ધ થતું અટકાવે છે. આ ક્રિયાને કોથળી ચઢાવવી કહે છે.         કોથળી ચઢાવેલ પુષ્પના સ્ત્રીકેસરના પરાગાસન ગ્રહણશીલ બને ત્યારે નર પુષ્પોના પરાગાશયમાંથી એકત્રિત કરેલ પરિપક્વ પરાગરજને છાંટવામાં આવે છે.

જવાબ : બીજપત્રો અને પ્રદેહ દ્વારા થતાં સામાન્ય કાર્યા નીચે મુજબ છે : (1) વધારાના અનામત ખોરાકનો સંગ્રહ કરવો. (2) બીજપત્રો ભૂલને પોષણ આપવાનું કાર્ય કરે છે. જ્યારે પ્રદેહ ભ્રૂણપુટને પોષણ આપવાનું કાર્ય છે.

જવાબ : સ્ત્રીકેસર એ માદા પ્રજનનઅંગ છે કે જે બીજાશયમાં આવેલ અંડકોષનું ફલન શક્ય બનાવવા પરાગરજ પ્રાપ્ત કરે છે, કે જે નીચેની દિશા તરફ પરાગવાહિનીમાંથી બીજાશય તરફ જાય છે. કે જે અંડકોષ ધરાવે છે. બીજાશય ફળમાં રૂપાંતર પામે છે અને અંડકો બીજમાં રૂપાંતર પામે છે. બીજાશય અંડકો ધરાવે છે.

જવાબ : સહાયક કોષોમાંથી ઉત્પન્ન થયેલા ભ્રૂણ એકકીય હોય છે. કારણ કે સહાયક કોષોની પ્લોઇડી એકકીય હોય છે. જયારે પ્રદેહમાંથી ઉત્પન્ન થયેલ ભ્રૂણ દ્વિકીય હોય છે. કારણ કે પ્રદેહના કોષોની પ્લોઇડી દ્વિકીય હોય છે.

જવાબ : 60 % જેટલી આવૃત બીજધારી વનસ્પતિઓમાં પરાગરજ દ્વિકોષીય અવસ્થાએ (વાનસ્પતિક કોષ અને જનનકોષ) બાકીની જાતિઓમાં પરાગરજ ત્રિકોષીય અવસ્થામાં મુકાય છે ત્યારે જનનકોષ સમવિભાજન પામી બે નરજન્યુઓમાં રૂપાંતર પામે છે. આમ ત્રિકોષીય અવસ્થામાં એક વાનસ્પતિક કોષ અને બે નરજન્યુઓ આવેલ હોય છે.

જવાબ : અસંયોગીજનનમાં પરાગનયન અને ફલન જરૂરી નથી. આના સમર્થનમાં કારણો નીચે મુજબ છે: (1) મહાબીજાણુમાંથી અધીકરણ વગર ભ્રૂણપુટ બને છે. અંડકો દ્વિકીય હોય છે અને ભૃણ (ગર્ભમાં) રૂપાંતર પામે છે. (2) દ્વિકીય પ્રદેહના કોષોમાંથી પણ ભ્રૂણપુટ બને છે કે જેમાં અંડકોષ દ્વિકીય હોય છે તે અફલિત જનીનિક રીતે ભ્રૂણ (ગર્ભ) માં રૂપાંતર પામે છે.

જવાબ : ઘણી જ જલજ વનસ્પતિઓમાં તુરંત પાણીની બહાર આવતાં પુષ્પોમાં પવન અને કીટકો દ્વારા પરાગનયન થાય છે. જલજ વનસ્પતિઓમાં પાણીની સપાટીની નીચે પરાગનયન થાય ત્યારે તેને પાણીની સપાટીની નીચે થતું પરાગનયન (હાઇપો હાઇડ્રોફિલી) કહે છે. ઉદા. સીરેટી ફાયલમ જલજ વનસ્પતિઓમાં જો પરાગનયન પાણીની સપાટી ઉપર થાય તેને સપાટીય જલપરાગનયન કહે છે. (એપીહાઇડ્રોફીલી) ઉદા. વેલેસ્લેરોયા સ્પાયરાલીસ.

જવાબ :

કુત્રિમ સંકરણ માટે સાચા ક્રમિકમાં ગોઠવણી નીચે મુજબ હોય છે :

1. પિતૃઓની પસંદગી
2. ઇમેક્યુલેશન (પુષ્યની કળીમાંથી પરાગાશયને તે ફાટે તે પહેલાં દૂર કરવાની પ્રક્રિયા)
3. કોથળી ચઢાવવી (મીણિયા કાગળની બનેલ કોથળી દ્વારા ઈમૅસ્ક્યુલેશન કરેલ પુષ્પને ઢાંકવી)
4. નર છોડમાંથી પરાગરજને એકઠી કરવી.
5. પરાગરજોને પરાગાસન ઉપર છાંટવામાં આવે છે.
6. ફરીથી કોથળી ચઢાવવી.

જવાબ : જરાયુને બીજ અંકુરણ તરોકે વ્યાખ્યાયિત કરે છે જ્યારે ફળ માતૃવનસ્પતિ ઉપર લટકે છે. કાદવ કોચડવાળી જમીન ઊગતી વનસ્પતિને મેનગ્રુવ કહે છે. આ વનસ્પતિઓમાં જયારે બીજ કાદવ કીચડવાળી જમીન ઉપર પડે છે ત્યારે તેઓ ઊગતાં નથી, કારણ કે ત્યાં ઊંચી ક્ષારતા અને વધુ પાણી હોવાની સ્થિતિ હોય છે.         આથી જે વૃક્ષોમાં બીજનું અંકુરણ થાય ત્યારે તેઓ માતૃવનસ્પતિ સાથે જોડાયેલ હોય છે. કચરામાં પ્રાણીઓના બચ્ચાંઓ એક જન્મ સમયે સામાન્ય રીતે 3 થી 8 ની સંખ્યામાં હોય છે.         જરાયુ સ્વયંસંચાલિત રીતે કચરામાં બચ્ચાંઓના જન્મને મર્યાદિત રાખે છે. કારણ કે મર્યાદિત સંખ્યામાં ઈંડાં કે અંડકોષો ઉત્પન્ન કરવામાં આવે છે અને માદાના પ્રજનનચક્ર દરમિયાન ફલન કરે છે.

જવાબ : બીજમાં એક કરતાં વધુ ગર્ભ (ભ્રૂણ) હોવાની ઘટનાને બહુભ્રૂણતા કહે છે. ધણી લીંબુ અને આંબાની જાતોમાં, ભ્રૂણપુટની ફરતે આવેલ પ્રદેહના કોષો વિભાજન પામવાની શરૂઆત કરે છે અને ધૂણપુટમાં ઊપસી આવે છે અને ભ્રણમાં વિકાસ પામે છે. આવી જાતોમાં પ્રત્યેક અંડક ધણાં ભૂણ ધરાવે છે. બહુશ્રુણતા વનસ્પતિ સંવર્ધન અને બાગાયત વિદ્યામાં મુખ્ય ભાગ ભજવે છે. આ ભ્રણમાંથી મેળવાયેલ વનસ્પતિના છોડ વાઇરસવિહીન અને ખૂબ ઝડપથી વૃદ્ધિ પામતાં હોય છે.         ઘણાં ખોરાક (અનાજ) અને શાકભાજીના પાકો વધુ પ્રમાણમાં ઉગાડવામાં આવે છે અને આ સંકર પાકોની ઊંચી ઉત્પાદકતા હોય છે.

જવાબ : પ્રાથમિક ભૂણપોષ કેન્દ્ર સતત રીતે વિભાજન પામે છે અને ત્રિકોય ભ્રૂણપોષ પેશી ઉત્પન્ન કરવામાં આવે છે. આ પેશીના કોષો સંગઠિત ખોરાકનો જથ્થો ધરાવે છે અને તે વિકાસ પામતાં ભૂણના પોષણ માટે વપરાય છે. ભ્રૂણ અંડછિદ્ર તરફના છેડે વિકાસ પામે છે કે જયાં ફલિતાંડ આપેલ છે. ઘણાં ફલિતાંડ, ભ્રૂણપોષનો કેટલોક જથ્થો બન્યા પછી વિકાસ પામે છે. વિકાસ પામતાં ભ્રૂણને ચોક્કસ રોતે પોષણ પ્રાપ્ત થાય તે માટેનું આ અનુકૂલન છે.

જવાબ : 60 % જેટલી આવૃત બીજધારી વનસ્પતિઓમાં પરાગરજ બે કોષકેન્દ્રવાળી અવસ્થાએ ઉત્પન્ન થાય છે. નાલકોષ અથવા વાનસ્પતિક કોષ અને જનનકોષ હોય છે. બાકી રહેલ જાતિઓમાં પરાગરજનું સ્થાપન થાય તે પહેલાં જનનકોષ સમવિભાજનથી વિભાજન પામી બે નરજન્યુઓ ઉત્પન્ન કરે છે. નાલકોષ કે વાનસ્પતિક કોષ અને બે નરજન્યુઓ એમ ત્રિકોષીય અવસ્થામાં હોય છે. ત્રિકોષીય અવસ્થામાં, પરાગાસન ઉપર અંકુરણ પામી પરાગનલિકા કોઈ એક જનનછિદ્રમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે. પરાગરજમાંનું દ્રવ્વ પરાગનલિકામાં આવે છે. પરાગનલિકા, પરાગાસનની પેશીમાં વૃદ્ધિ પામતી આગળ વધે છે.

જવાબ : હવાઈ પુષ્યોમાં બે પ્રકારના પરાગનયન જોવા મળે છે. સ્વપરાગનયન (સ્વફલન):         એક જ પુષ્પના પરાગાશયમાંથી પરાગરજનું તે જ પુષ્પનો પરાગાસન ઉપર જવાની ક્રિયાને સ્વપરાગનયન કહે છે. આ સંવૃત પુષ્પતા અને હવાઈ પુષ્પો બંનેમાં જોવા મળે છે. પર-પરાગનયન (એલોગેમી):         પરાગરજોનું પરાગાશયમાંથી અન્ય પુષ્પના પરાગાસન ઉપર જવાની પ્રક્રિયાને પરંપરાગનયન કહે છે. તે બે જાતિના છે: (i) ગેઇટોનોગેમીઃ એક જ વનસ્પતિના એક પુષ્પ ઉપરથી પરાગાશયમાંથી પરાગરજોને તે જ વનસ્પતિના બીજા પુષ્પના પરાગાસન ઉપર લઈ જવામાં આવે છે. તે પરંપરાગનયનનો ક્રિયાત્મક પ્રકાર છે. જેમાં પરાગરજ વાહકનો ઉપયોગ થાય છે. જનીનિક રોતે સ્વફલન સાથે સામ્યતા ધરાવે છે, કારણ કે પરાગરજ એક જ વનસ્પતિ ઉપરથી આવે છે. (ii) પરવશ (ઝેનોગેમી): એક જ વનસ્પતિના એક પુષ્પના પરાગાશયમાંથી પરાગરજ, બીજી વનસ્પતિના પરાગાસન ઉપર સ્થાપિત થવાની પ્રક્રિયા પરાગનયનનો આ પ્રકાર કે જે જનીનિક રીતે અલગ પ્રકારની પરાગરજો પરાગાસન ઉપર આવે છે.

જવાબ : સપુષ્પી વનસ્પતિઓમાં નર અને માદા જન્યુઓ ક્રમશઃ પરાગરજ અને ભ્રૂણપુટમાં સર્જાય છે. અહીં બંને પ્રકારના જન્યુઓ અચલિત છે. તેથી ફલન માટે તેમને સાથે લાવવા જરૂરી છે. પરાગાશયમાંથી મુક્ત થતી પરાગરજને સ્ત્રીકેસરના પરાગાસન પર સ્થળાંતર કરવાની ક્રિયાને પરાગનયન કહે છે.

જવાબ : કેટલાંક પ્રાણીઓ પણ પરાગનયન માટે જવાબદાર છે. આ ઘટનાને ઝૂફીલી કહે છે. મધમાખી, પતંગિયા, ભંગ કીટકો, ભમરીઓ કીડી, ફૂદાં, પક્ષીઓ (સનબર્ડ-દેવચકલી અને હમિંગબર્ડ – ગુંજન પક્ષી) તથા ચામાચીડિયું વગેરે સામાન્ય પરાગવાહકો છે. પ્રાણીઓ પૈકી કીટકો ખાસ કરીને મધમાખીઓ એ પ્રભાવી જૈવિક તરીકે કેટલાંક પરાગવાહકો છે.

જવાબ : કુદરતમાં પરાગનયનથી પરાગરજ એ જ જાતિના સ્ત્રીકેસર ઉપર જ સ્થળાંતરિત થાય તેની કોઈ ખાતરી હોતી નથી. સંગત પરાગરજ હોતી નથી. ધણીવાર, પરાગરજ કાંતો બીજી જાતિઓની હોય અથવા એ જ વનસ્પતિની હોય તો પણ તે પરાગાસન ઉપર સ્થાપિત થતી નથી. સ્વ-અસંગત પરાગરજ કરે છે. સ્ત્રીકેસર પાસે નિશ્ચિત પરાગરજને સ્વીકારવી (સંગત પરાગરજ) કે અસ્વીકાર કરવો (અસંગત પરાગરજ) તેને ઓળખવાની ક્ષમતા હોય છે.

જવાબ : આવૃત બીજધારીમાં બીજ એ લિંગી પ્રજનનની અંતિમ નીપજ છે. તેને ઘણીવાર ફલિત અંડક તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. બીજ ફળની અંદર નિર્માણ પામે છે. લાક્ષણિક બીજ બીજવરણ/ બીજાવર્ણો, બીજપત્ર/ બીજપત્રો અને ભ્રૂણધરી ધરાવે છે.

જવાબ : બીજ એ આવૃત બીજધારી વનસ્પતિઓમાં કેટલાક લાભ પ્રેરે છે. પ્રથમ જોવા મળતી પરાગનયન અને ફલન જેવી પ્રાજનનિક ક્રિયાઓ જે પાણી પર આધારિત નથી. જયારે બીજનિર્માણએ પાણી પર વધુ આધારિત છે. બીજ, નવા વસવાટમાં વિકિરણ પામવા માટે વધુ સારું અનુકૂલન દર્શાવે છે અને જાતિને પોતાનાપણું જાળવવામાં મદદ કરે છે. સખત જરૂરિયાત મુજબનો સંચયી ખોરાક ધરાવતું હોવાથી અંકુરિત ભ્રૂણ જયાં સુધી પ્રકાશસંશ્લેષણ માટે સક્ષમ ન બને ત્યાં સુધી પોષણ પૂરું પાડે છે.

જવાબ : સામાન્યત: બીજ એ ફલનની અંતિમ નીપજ છે. છતાં એસ્ટરેસી અને પાસના કુળની કેટલીક સપુષ્પી વનસ્પતિઓ એક ખાસ પ્રકારની ક્રિયાવિધિ દર્શાવે છે. જેમાં તેઓ ફલન વગર બીજનું નિર્માણ કરે છે. જેને અનિર્ભેળતા /અસંયોગીજનન કહે છે. ફલન વગર ફળનિર્માણને અફલિત ફળ વિકાસ કહે છે.

જવાબ :

જવાબ : ભ્રૂણનો વિકાસ અંડકછિદ્ર નજીક રહેલા દ્વિકીય યુગ્મનજમાંથી થાય છે. મોટે ભાગે આવશ્યક જથ્થામાં ભ્રૂણપોષનું નિર્માણ થઈ જાય ત્યારબાદ યુગ્મનજનું વિભાજન થાય છે. વિકસતા ભ્રૂણને પોષણ પૂરું પાડવા માટેનું આ એક અનુકૂલન છે.

જવાબ : પરાગરજ એ નરજન્યનજક અવસ્થાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે જે લઘુબીજાણુધાનીમાં આવેલ હોય છે. જાસુદના કે અન્ય કોઈ પુષ્પના ખુલ્લા પરાગાશયને સ્પર્શ કરતાં આંગળીઓ ઉપર પરાગરજનો પાઉડર જોવા મળે છે. તેને કાચની સ્લાઇડ પર પાણીનું ટીપું લઈ સૂક્ષ્મ દર્શક યંત્ર નીચે અવલોકન કરતાં વિવિધ જાતિની પરાગરજ, તેના કદ, આકાર, રંગ અને રચના વગેરેમાં ભિન્ન હોય છે.

જવાબ : વનસ્પતિનો, બે પ્રકારના અજૈવિક (પવન અને પાણી) અને જૈવિક (પ્રાણીઓ) ઘટકોનો વાહક તરીકે ઉપયોગ કરો પરાગનયન કરે છે. મોટા ભાગની વનસ્પતિઓમાં પરાગનયન માટે જૈવિક વાહકોનો ઉપયોગ કરે છે.

જવાબ : પાણી દ્વારા પરાગનયન ખૂબ જ ઓછી માત્રામાં લગભગ 30 જેટલી મર્યાદિત પ્રજાતિઓમાં જોવા મળે છે. જેમાંની મોટા ભાગની જલીય એકદળી છે. નીચલી કક્ષાની વનસ્પતિઓ જેવી કે લીલ, દ્વિઅંગી અને ત્રિઅંગીઓમાં પાણી એ નરજન્યુના સ્થળાંતર માટેનું નિયમિત વાહક માઘ્યમ છે.

જવાબ : મોટા ભાગની સપુષ્પી વનસ્પતિઓ દ્વિલિંગી પુખો સર્જે છે અને તે જ પુણ્યના પરાગાસનના સંપર્કમાં આવવાનું પસંદ કરે છે. સતત સ્વપરાગનયન થવાને લીધે અંતઃસંવર્ધન દબાણ થાય છે.

જવાબ : પરાગનયનને અંતે પરાગરજ માદા સ્ત્રીકેસરના પરાગાસન ઉપર પ્રસ્‍થાપિત થાય છે. પરાગનયનને અનુસરોને ફલનના ક્રયા થાય છે. પરાગાસન પર પ્રસ્‍થાપિત પરાગરજનો વિકાસ થતાં પરાગનલિકા વિકસે છે. પરાગનલિકા પરાગવાહિનીમાં વિકસતી જાય છે અને બીજાશયમાં પ્રવેશી અંડક પાસે પહોંચે છે. આ સમયે પરાગનલિકાના પોલાણમાં બે નરજન્યુઓ સમાવિષ્ટ હોય છે.

જવાબ : ત્રિકોય (3n) પ્રાથમિક ભ્રૂણપોષ કોષકેન્દ્રમાંથી ભ્રૂણપોષનો વિકાસ થાય છે. જે વારંવાર સમવિભાજનથી વિભાજન પામી ત્રિકોય ભ્રૂણપોષ પેશીનું નિર્માણ કરે છે. તેનો વિકાસ ભ્રૂણના વિકાસ પહેલાં જ થાય છે. તેના ત્રણ પ્રકારો છે: કોષકેન્દ્રીય, કોષીય અને હેલોબીયલ.

જવાબ : ફલાવરણ : અંડકનું બીજમાં અને બીજાશયનું ફળમાં રૂપાંતર થાય છે. એટલે કે અંડકનું બીજમાં અને બીજાશયનું ફળમાં વિકાસ થવાની ક્રિયા સાથે સાથે થાય છે. બીજાશયની દીવાલ ફળની દીવાલમાં વિકાસ પામે છે. જેને ફલાવરણ કહે છે.

જવાબ : આવૃત બીજધારોમાં બીજ એ લિંગી પ્રજનનની અંતિમ નીપજ છે. તેને ઘણીવાર ફલિત અંડક તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે.બીજ ફળની અંદર નિર્માણ પામે છે. લાક્ષણિક બીજ બીજવરણ/ બીજાવર્ણો, બીજપત્ર/બીજપત્રો અને ભ્રૂણધરી ધરાવે છે.

જવાબ : કૃત્રિમ સંકરણમાં ઇચ્છિત પરાગરજો નો ઉપયોગ પરાગનયનમાં કરવામાં આવે છે. આ ક્રિયા ઇમેક્યુલેશન (વંધ્યીકરણ) અને બેગિગ (કોથળી ચઢાવવી પદ્ધતિથી) કરી શકાય છે.

જવાબ : સામાન્યત: બીજ એ ફલનની અંતિમ નીપજ છે. છતાં એસ્ટરેસી અને પાસના કુળની કેટલીક સપુષ્પી વનસ્પતિઓ એક ખાસ પ્રકારની ક્રિયાવિધિ દર્શાવે છે. જેમાં તેઓ ફલન વગર બીજનું નિર્માણ કરે છે. જેને અનિર્ભેળતા /અસંયોગીજનન કહે છે. ફલન વગર ફળનિર્માણને અફલિત ફળ વિકાસ કહે છે.

જવાબ : લાક્ષણિક પરાગારાય (લઘુબીજાણુધાની) ની બાહ્ય સપાટી ગોળાકાર જોવા મળે છે. તે સામાન્યતઃ ચાર દીવાલીય સ્તરોથી આવરિત છે. અધિસ્તર, તંતુમયસ્તર (સ્ફોટીસ્તરે ), મધ્યસ્તરો અને પોષકસ્તર. બહારના ત્રણ સ્તરો કાર્યાત્મક રીતે રક્ષણાત્મક અને પરાગાશયનું સ્ફોટન પ્રેરો પરાગરજને મુક્ત કરવામાં મદદ કરે છે.

જવાબ : અંડકછિદ્ર તરફના ત્રણ કોષો ભેગા મળી અંડપ્રસાધન ની રચના કરે છે. અંડપ્રસાધનમાં બે સહાયક કોષો અને એક અંડકોષ નો સમાવેશ થાય છે.