GSEB Solutions for ધોરણ ૦૯ Gujarati

જવાબ : સાંદીપનિ ઋષિના આશ્રમમાં શ્રીકૃષ્ણ અને સુદામાની દૈનિક ક્રિયાઓ : તેઓ બંને સાથે ભિક્ષા માગવા જતા, શ્રીકૃષ્ણ, તેમના ભાઈ બલરામ અને સુદામા સાથે મળીને જમતા. ઘાસની એક જ પથારી પર તેઓ સાથે સૂતા અને એકબીજાને સુખદુ:ખની વાતો કરતા. તેઓ વહેલી સવારે વેદની ધૂન કરતા.

જવાબ : શ્રીકૃષ્ણ અને સુદામા ખભે કુહાડો મૂકીને જંગલમાં ગયા. જંગલમાં ઘણે દૂર સુધી જઈને વૃક્ષનું મોટું થડ ફાડયું. એના ટુકડા કર્યા. એના ત્રણ ભાગ કરી એને દોરડાથી બાંધીને ત્રણ ભારા તૈયાર કર્યા.

જવાબ : જંગલમાં અચાનક મુશળધાર વરસાદ વરસવા લાગ્યો. તેમનાં શરીર ઠંડીથી ધ્રૂજવા લાગ્યાં. નદીઓમાં પૂર આવ્યાં. અંધકારમાં આગળ જવાનો કોઈ રસ્તો દેખાયો નહિ અને તેઓ જંગલમાં અટવાઈ ગયા.

જવાબ : શ્રીકૃષ્ણ અને બલરામ વચ્ચે કોણ પહેલાં વૃક્ષનું થડ ફાડે, કોણ પહેલાં એમાંથી લાકડાં કાપે અને કોણ પહેલાં એના ભારા તૈયાર કરે એ બાબતે સ્પર્ધા થઈ હતી.

જવાબ : ‘પછે શામળિયોજી બોલિયા’ કાવ્યના કવિ પ્રેમાનંદ છે.

જવાબ : ‘પછે શામળિયોજી બોલિયા’ આખ્યાન – ખંડ છે.

જવાબ : પ્રેમાનંદના આખ્યાનો : ‘સુદામાચરિત્ર’, ‘કુંવરબાઈનું મામેરું’, ‘નળાખ્યાન’.

જવાબ : ‘પછે શામળિયોજી બોલિયા’ પ્રેમાનંદના ‘સુદામા ચરિત્ર’ આખ્યાનમાંથી લેવામાં આવેલું કડવું છે.

જવાબ : ગોરાણીએ શ્રીકૃષ્ણ – સુદામાને લાકડાં (બળતણ) લાવવાનું કામ સોંપ્યું હતું.

જવાબ : ‘પછે શામળિયોજી બોલિયા’ આખું કાવ્ય શ્રીકૃષ્ણ અને સુદામા વચ્ચેના સંવાદરૂપે આગળ વધે છે.

જવાબ : ‘તમો પાસ અમો વિદ્યા શીખતા,’ વાક્યમાં શ્રીકૃષ્ણની નમ્રતા દેખાય છે.

જવાબ : ‘પછી ગુરુજી શોધવા નીસર્યા’, કહ્યું સ્ત્રીને, “તેં કીધો કેર?”, ‘આપણા હૃદિયા સાથે ચાંપિયા.’ વાક્યોમાં સાંદીપનિ ઋષિને પોતાના વિદ્યાર્થીઓ માટે ખૂબ જ સ્નેહ હતો તેવી પ્રતીતિ થાય છે.

જવાબ : સાંદીપનિ ઋષિએ એમનાં પત્નીને કહ્યું કે, ‘તેં કેર કીધો.’

જવાબ : ‘પછે શામળિયોજી બોલિયા’ કાવ્યમાં અતૂટ – મધુર મૈત્રીનું દ્રષ્ટાંત જોવા મળે છે.

જવાબ : શ્રીકૃષ્ણ અને સુદામા સાંદીપનિ ઋષિના આશ્રમમાં સાથે ભણ્યા હતા. તેઓ બે માસ સાથે રહ્યા હતા. બંને વચ્ચે નાનપણથી જ પ્રેમ હતો. તેઓ સાથે ભિક્ષા માગવા જતા, સાથે જમતા અને ઘાસની બનાવેલી એક જ પથારીમાં સાથે સૂતા. તેઓ એકબીજાને પોતપોતાના સુખદુ:ખની વાતો પણ કરતા. સવારે ઊઠીને વેદની ધૂન કરતા. ગોરાણીએ જંગલમાંથી લાકડાં લાવવાનું કહ્યું ત્યારે પણ તેઓ બંને સાથે જંગલમાં ગયા હતા. તેમણે વૃક્ષના થડ ફાડીને લાકડાં કાપ્યા. એ લાકડાના ત્રણ ભાગ કર્યા અને તેને દોરડાથી બાંધી ત્રણ ભારા તૈયાર કર્યા હતા. અચાનક મુશળધાર વરસાદ વરસવા લાગ્યો ત્યારે પણ બંનેએ એકબીજાનો સાથ છોડયો નહોતો. શ્રીકૃષ્ણે સુદામા પાસે એ વાતનો એકરાર કર્યો કે સુદામાએ જ એને વિદ્યા શીખવી હતી તો સુદામાએ વિનમ્રભાવે એને કૃષ્ણની મહાનતા ગણી.

જવાબ : સાંદીપનિ ઋષિ ગામડેથી પાછા ફર્યા ત્યારે તેમને જાણ થઈ કે ગોરાણીએ કૃષ્ણ અને સુદામાને જંગલમાં લાકડાં લેવા મોકલ્યા છે. તે સમયે મુશળધાર વરસાદ વરસતો હતો. આ બંને ક્યાં અટવાયા હશે એની ચિંતા થઈ. પહેલાં તો તેમણે ગોરાણી પર ગુસ્સો કર્યો, પણ પછી તરત જ તેઓ વરસતા વરસાદમાં કૃષ્ણ અને સુદામાને શોધવા નીકળ્યા. જંગલમાં ટાઢમાં ધ્રૂજતા કૃષ્ણ – સુદામાને જોઈ તેમને આલિંગનમાં લીધા અને બંનેને આશ્રમમાં લઈ આવ્યા.

જવાબ : પ્રથમ પંક્તિમાં શ્રીકૃષ્ણ સુદામા પાસે વિદ્યા શીખતા હતા એ વાતનો એકરાર છે. સુદામાએ એમના પર કરેલ ઉપકાર માટે શ્રીકૃષ્ણ કૃતજ્ઞના વ્યક્ત કરે છે. બીજી પંક્તિમાં સુદામા જણાવે છે કે શ્રીકૃષ્ણે આમ કહીને એમને મોટો કર્યો અર્થાત યશ આપ્યો. શ્રીકૃષ્ણની આ મહાનતા છે. સુદામાના આ શબ્દો શ્રીકૃષ્ણ માટેનો એમનો વિનમ્રભાવ દર્શાવે છે.