GSEB Solutions for ધોરણ ૧૦ Gujarati

GSEB std 10 science solution for Gujarati check Subject Chapters Wise::

शिक्षा कस्मात्‌ कारणात्‌ क्षयं गच्छति ?

Hide | Show

જવાબ : कालपर्ययात्‌


सन्त: किं कृत्वा अन्यतरत्‌ भजन्ते ?

Hide | Show

જવાબ : परीक्ष्य


कीदृशः नीचः प्रायेण दुःसहो भवति ?

Hide | Show

જવાબ : लब्धपद:


दुःखानि अनुभूय किं शोभते ?

Hide | Show

જવાબ : सुखम्‌


सुजनो न याति वैरं.............विनाशकाले अपि।

Hide | Show

જવાબ : परहितनिरतः


मूढ: - इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Hide | Show

જવાબ : મુર્ખ


सन्त: किं कृत्वा अन्यतरत्‌ भजन्ते ?

Hide | Show

જવાબ : परिक्ष्य


रवि: - इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Hide | Show

જવાબ : સૂર્ય


क्षय: - इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Hide | Show

જવાબ : વિનાશ


सुजन: - इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Hide | Show

જવાબ : સજ્જન


पादप: - इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Hide | Show

જવાબ : વૃક્ષ


कालपर्ययात्‌ - इति कः समास ?

Hide | Show

જવાબ : तत्पुरुष


सुबध्दमूला: - इति कः समास ?

Hide | Show

જવાબ : बहुव्रीहि


लोकोत्तराणाम्‌ - इति कः समास ?

Hide | Show

જવાબ : तत्पुरुष


जलस्थानगतम्‌ - इति कः समास ?

Locked Answer

જવાબ : तत्पुरुष


लब्धपद: - इति क: समास ?

Locked Answer

જવાબ : बहुव्रीहि


धनान्धकारेषु - इति कः समास ?

Locked Answer

જવાબ : कर्मधारय


पदम्‌ - इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Locked Answer

જવાબ : હોદ્દો


शिक्षा – इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Locked Answer

જવાબ : કેળવણી


मुखम्‌ - इति शब्दस्य कः अर्थ: ?

Locked Answer

જવાબ : અણી


वालुकानिकारः - इति कः समास ?

Locked Answer

જવાબ : तत्पुरुष


विनाशकाले - इति कः समास ?

Locked Answer

જવાબ : तत्पुरुष


वर्तमानकालस्य अन्य पुरुषस्य एकवचनस्य रूपं किम्‌ ?

Locked Answer

જવાબ : निपतति


वर्तमानकालस्य अन्य पुरुषस्य एकवचनस्य रूपं किम्‌ ?

Locked Answer

જવાબ : जीवति


परीक्ष्य - इति कः कृदन्त: ?

Locked Answer

જવાબ : सम्बन्धकभूत कृदन्त


वर्तमानकालस्य अन्य पुरुषस्य एकवचनस्य रूपं किम्‌ ?

Locked Answer

જવાબ : दहति


अनुभूय - इति कः कृदन्तः ?

Locked Answer

જવાબ : सम्बन्धकभूत कृदन्त


मृत: - इति कः कृदन्तः ?

Locked Answer

જવાબ : कर्मणिभूत कृदन्त


वर्तमानकालस्य अन्य पुरुषस्य एकवचनस्य रूपं किम्‌ ?

Locked Answer

જવાબ : शोभते


विज्ञातुम्‌ - इति कः कृदन्तः ?

Locked Answer

જવાબ :  हेत्वर्थ कृदन्त


धृतः - इति कः कृदन्तः ?

Locked Answer

જવાબ : कर्मणिभूत कृदन्त


नीच: प्रायेण ......... भवन्ति |

Locked Answer

જવાબ : दु:सहः


कुसुमादपि - सन्धि विच्छेद कुरुत ?

Locked Answer

જવાબ : कुसुमात्‌ + अपि


वज्रादपि - सन्धि विच्छेद कुरुत ?

Locked Answer

જવાબ : वज्रात्‌ + अपि


रविरपि - सन्धि विच्छेद कुरुत ?

Locked Answer

જવાબ : रवि: + अपि


मूढ: जनः कीदृश: भवति ?

Locked Answer

જવાબ : परप्रत्ययनेयबुध्धि:


......... पादपाः निपतन्ति |

Locked Answer

જવાબ : सुबुध्दमूला:


छेदेडपि - सन्धि विच्छेद कुरुत ?

Locked Answer

જવાબ : छेदे + अपि


........सुजनः विनाशकालेडपि वैरं न याति |

Locked Answer

જવાબ : परहितनिरत:


लोकोत्तराणां चेतांसि वज्रादपि........भवन्ति |

Locked Answer

જવાબ : कठोराणि


पुराणमित्येव - सन्धि विच्छेद कुरुत ?

Locked Answer

જવાબ : पुराणम्‌ + इति + एव


सुबद्धमूलाः पादपाः कस्मात्‌ कारणात्‌ निपतन्ति ?

Locked Answer

જવાબ : सुबद्धमूला: पादपा: कालपर्यपात निपतन्ति |


मूढः जनः कीदृश: भवति ?

Locked Answer

જવાબ : मूठ: जन: परप्रत्ययनेनबुद्धि: भवति |


लोकोत्तराणां चेतांसि कस्मादपि मृदूनि भवन्ति ?

Locked Answer

જવાબ : लोकोतराणां चेतांसि कुसुमात्‌ अपि मृदुनि भवन्ति |


सुखं कदा शोभते ?

Locked Answer

જવાબ : सुखं दु:खानि अनुभूय शोभते |


नवमित्यवद्यम्‌

Locked Answer

જવાબ : नवम्‌ + इति + अवधम्‌


कुसुमादपि

Locked Answer

જવાબ : कुसुमात्‌ + अपि


अन्यस्माल्लब्धपदो नीच:

Locked Answer

જવાબ : अन्यस्मात्‌ + लब्धपद: + नीच:


यो याति

Locked Answer

જવાબ : यः + याति


विनाशकालेडपि

Locked Answer

જવાબ : विनाशकाले + अपि


सुबद्धमूल:

Locked Answer

જવાબ : बहुव्रीहि समास:


लोकोत्तरणाम्‌

Locked Answer

જવાબ : पंचमी तत्पुरुष्‌ समास:


लब्धपद:

Locked Answer

જવાબ : बहुव्रीही समास:


वालुकानिकर:

Locked Answer

જવાબ : षष्ठी तत्पुरुष्‌ समास:


परहितनिरत:

Locked Answer

જવાબ : चतुर्थी, सप्तमी तपुरुष्‌ समास:


…………………. पादपा: निपतन्ति। (सुबद्धमूल)

Locked Answer

જવાબ : सुबद्धमुल्ना पादपा: निपतनि्ति


………………… काव्यम्‌ अवद्यं भवति इति न। (नव)

Locked Answer

જવાબ : नवम्‌ काव्यम्‌ अवधं भवति इति न


लोकोत्तराणां चेतांसि वज्रादपि.................भवन्ति। (कठोर)

Locked Answer

જવાબ : लोकोतराणां चेतांसि वज्जादपि कोठोराणि भवन्ति


नीच: प्रायेण...................भवति। (दु:सह )

Locked Answer

જવાબ : नीच: प्रायेण्‌ दुःसह भवति


…………………… सुजनः विनाशकालेडपि वैरं न याति। (परहितनिरत )

Locked Answer

જવાબ : परहितनिरत्‌: सुजन: विनाशकालेडपि वैरं न याति |


મૂઢ અને સજ્જનનો ભેદ

Locked Answer

જવાબ : મુઢ માણસ બીજાની બુદ્ધિથી દોરવાઇ જાય છે; તેની પાસે પોતાની સ્વતંત્ર બુદ્ધિ હોતી નથી.  જ્યારે સજ્જન માણસ પરખીને જ બેમાંથી એકને સેવે છે. તેમની બુદ્ધિ સ્વતંત્ર વિચારસરણી ધરાવે છે.


નીચ માણસની માનસિકતા

Locked Answer

જવાબ : નીચ માણસ અત્યંત હીન કોટિની માનસિકતા ધરાવે છે. તે બીજા પાસેથી ઉચું પદ મેળવ્યા પછી વધુ કઠોર બની જાય છે.


સુજનની સુજનતાનું સ્વરૂપ

Locked Answer

જવાબ : સત્પુરુષ હંમેશાં બીજાના હિતમાં રચ્યોપચ્યો રહે છે. વિનાશના સમયમાં પણ તે અન્યનું હિત કરે છે. તે ચંદનના વૃક્ષ જેવો હોય છે. ચંદંવૃક્ષ પોતાને કાપનાર કુહાડીના અગ્રભાગને સુગંધીદાર બનાવે છે.


शिक्षा क्षयं गच्छति कालपर्ययात्‌

सुबद्धमूलाः निपतन्ति पादपा:।

  जलं जलस्थानगतं च शुष्यति

हुतं च दत्तं च तथैव तिष्ठति ॥

Locked Answer

જવાબ : વખત વીતતા કેળવણી નાશ પામે છે. ખૂબ મજબૂત મૂળવાળા વૃક્ષો પડી જાય છે; જળાશયમાં રહેલું પાણી સુકાય જાય છે; પરંતુ હોમેલું અને આપેલું એમનું એમ રહે છે. કર્ણ કવચકુંડળનું દાન આપતાં અટકાવનાર શલ્યરાજને કર્ણ કહે છે: વખત વીતતાં શિક્ષણ નાશ પામે છે, અત્યંત મજબુત મૂળિયાંવાળાં વૃક્ષો પડી જાય છે, જળાશયમાં રહેલું પાણી સુકાઇ જાય છે, પરંતુ હોમેલું અને દાનમાં આપેલું કાયમી ટકી રહે છે. સુર્ય, ચંદ્ર, હિમાલય અને સાગરની માફક દાનેશ્વરી વ્યક્તિનો યશ કાયમ રહે છે. દાનવીરનું સ્થાન મેઘની માફક ઉચું હોય છે અને સંગ્રહ કરનારનું સ્થાન, સંચય કરનાર સાગરની માફક, નીચું હોય છે. દાનનો મહિમા અનંત અને અપાર છે.


वज्रादपि कठोराणि मृदूनि कुसुमादपि।

  लोकोत्तराणां चेतांसि को नु विज्ञातुमहति ॥

Locked Answer

જવાબ : સામાન્ય લોકોથી ચઢિયાતી કોટિના માણસોના વ્રજ કરતાં પણ કઠોર અને ફૂલ કરતાંય કોમળ એવા મનને ખરેખર કોણ જાણવા સમર્થ છે ? ઉપરના સુભાષિતમાં મહાપુરુષોના સ્વભાવ વિશે વાત કરી છે. મહાપુરુષો વ્રજ કરતાં પણ કઠોર હોય છે; ગમે તેવી વિકટ પરિથિતિમાં મહાપુરુષો ગભરાતા નથી. વળી, તેઓ ફુલથીય કોમળ સ્વભાવના હોય છે. જીવનમાં નાજુક પરિસ્થિતિમાં તેમનું હ્રદય દ્રવી ઉઠે છે. ભારતના લોહપુરુષ સરદાર પટેલ અદાલતમાં એક મહત્વનો કેસ લડી રહ્યા હતા, તે વખતે તેમને તેમના ઘરેથી એક દુ:ખદ સંદેશાવાળી ચિઠ્ઠી મળી. પરંતુ એ ચિઠ્ઠી વાંચ્યા પછી પણ તેઓ અડગ રહ્યા અને પોતાનું અદાલતી કામ શાંતિપૂર્વક પુરું કર્યું. તે ચિઠ્ઠીમાં તેમની પત્નીના મૃત્યુના સમાચાર હતા. પછી સરદાર પટેલ ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડ્યા અને પોતાના ઘરની પરિસ્થિતિ સંભાળી લીધી. આમ, મહાપુરુષો વ્રજથીય કઠોર અને ફુલ કરતાં પણ કોમળ હોય છે.


सुखं हि दुःखान्यनुभूय शोभते

   घनान्धकारेष्विव दीपदर्शनम्‌ ।

  सुखात्तु यो याति नरो दरिद्रतां

  धृतः शरीरेण मृत: स जीवति ॥

Locked Answer

જવાબ : સુખ ખરેખર દુઃખો અનુભવીને શોભે છે ; જેમ ગાઢ અંધકારમાં દીવાનું દર્શન હોય છે. સુખમાંથી જે માણસ ગરીબાઈમાં આવી પડે છે.તે શરીર ધારણ કરેલો હોવા છતાં મરેલાની માકક જીવે છે. આ શ્ર્લોકમાં કવિ કહે છે કે સુખ તો દુ:ખો અનુભવીને જ શોભે છે, જેમ ઘેરા અંધકારમાં દીવો સુંદર લાગે છે તેમ દુઃખના વાતાવરણમાં એકાએક સુખની ઝાંખી થઇ જાય તો તે સારું લાગે છે. સુખ ભોગવનાર વ્યક્તિ એકાએક દરિદ્રાવસ્થામાં આવી પહોંચે ત્યારે તે પરિસ્થિતિ તેને માટે અત્યંત અસલ થઈ જાય છે. તે શરીર ધારણ કરેલો હોય તોય તેનું જીવન મૃતાવસ્થા જેવું હોય છે.


There are No Content Availble For this Chapter

Download PDF

Take a Test

Choose your Test :

तथैव तिष्ठति


Browse & Download GSEB Books For ધોરણ ૧૦ All Subjects

The GSEB Books for class 10 are designed as per the syllabus followed Gujarat Secondary and Higher Secondary Education Board provides key detailed, and a through solutions to all the questions relating to the GSEB textbooks.

The purpose is to provide help to the students with their homework, preparing for the examinations and personal learning. These books are very helpful for the preparation of examination.

For more details about the GSEB books for Class 10, you can access the PDF which is as in the above given links for the same.