જવાબ : द्रष्टिम्
જવાબ : आत्मदोषम्
જવાબ : तपः
જવાબ : स्फुरति
જવાબ : નટ
જવાબ : हारयष्टिः
જવાબ : બાણભટ્ટ
જવાબ : દુર્વાસા
જવાબ : નગારુ
જવાબ : હર્ષચરિત
જવાબ : વેષ
જવાબ : બુદ્ધિ
જવાબ : સ્થિતિ
જવાબ : આસક્તિ
જવાબ : પ્રકાશ
જવાબ : પદાર્થ
જવાબ : માર્ગ
જવાબ : ગંભીરતા
જવાબ : પ્રકૃતિ
જવાબ : દિશા
જવાબ : तत्पुरुष
જવાબ : तत्पुरुष
જવાબ : तत्पुरुष
જવાબ : कर्मधारय
જવાબ : कर्मधारय
જવાબ : तत्पुरुष
જવાબ : तत्पुरुष
જવાબ : कर्मणिभूत कृदन्त
જવાબ : सम्बन्धकभूत कृदन्त
જવાબ : साधुसेवित: + अयम्
જવાબ : आलोकम् + अपहाय
જવાબ : मूलं
જવાબ : च + इयम्
જવાબ : હર્ષચરિત
જવાબ : चक्षु: + ईक्षते
જવાબ : येन + असि
જવાબ : धर्मक्रोधयो: + एकत्र
જવાબ : हारयष्टि: + इव
જવાબ : विषपादपस्य + इव
જવાબ : कृतबुद्धयः विशुद्धया धिया सर्वान् अर्थात् असत: सतो वा पश्यन्ति |
જવાબ : धर्मक्रोधयो: एकत्र वृति: पय: पावकयोरिय् निसर्गविरोधिनी अस्ति |
જવાબ : कोपकलुषिता मति: कार्य अकार्य वा न विमृशति |
જવાબ : मुनिवेषस्य हारयष्टि: इव वृतमुक्ता चितवृति: खल्रु अनुचिता |
જવાબ : क्रोधान्धस्य विधा अन्धकारीभवति |
જવાબ : दुर्वासा: शैलुष्: इव वृथा वहति कृत्रिमम् उपशमषुन्येन चेतसा तापसाकल्पम् |
જવાબ : मड़ग: पटह: ,तेन - कर्मधारय समास:
જવાબ : साधुभि: सेवति: - तृतीया तत्पुरुष समास:
જવાબ : कृता बुद्धि: यै: ते - बहुव्रीहि समास:
જવાબ : कोपेन कलुषिता - तृतीया तत्पुरुष् समास:
જવાબ : धर्म: च क्रोध: च, तयो: - इतरेतर द्रन्द्र समास:
જવાબ : पादै: पिबति इति, पादप: - उपपद तत्पुरुष् समास; विषमय: पादप:, तस्य - मध्यमपदलोपी, कर्मधारय समास:
જવાબ : साधुसेवित: + अयम्
જવાબ : चक्षु: + ईक्षते
જવાબ : ततः + भृकृटि:
જવાબ : अन्धः + एव
જવાબ : क: सुधीरं उवाच ?
જવાબ : कदा तपो गलति ?
જવાબ : कस्य मति: कर्तव्यमकर्तव्यं न विमृशति ?
જવાબ : कीद्द बुद्धि: आत्मदोष न पश्यति ?
જવાબ : પિતામહ બ્રહ્માજીની સભામાં દુર્વાસા મુનિ સામવેદના મંત્રનું ગાન કરતા હતા ત્યારે તે બીજા એક મુનિ સાથે ઝઘડી પડ્યા અને મંત્રગાનમાં ક્ષતિ થઈ ગઈ. આથી દેવી સરસ્વતીને હસવું આવ્યું. દુર્વાસા આ જોઈને ક્રોધિત થયા અને તેમણે સરસ્વતીને મૃત્યુલોકમાં અવતરવાનો શ્રાપ આપ્યો.
જવાબ : ધર્મ અને ક્રોધનું સાથે હોવું તે પાણી અને આગના સાથે હોવા સમાન છે. ધર્મ સાથે ક્રોધનું હોવું એ સ્વભાવથી વિરુદ્ધ છે. એ જ રીતે પાણી સાથે આગ આવે તો આગ બુઝાઇ જાય. આમ, પાણી અને આગ સાથે હોય તે નિસર્ગવિરોહી બાબત છે.
જવાબ : નટ મનથી અશાંત હોય ત્યારે પણ કૃત્રિમ રીતે તપસ્વીનો વેષ ધારણ કરીને એનો અભિનય કરે છે, તેમ દુર્વાસા મુનિવેષમાં હોય ત્યારે સદાચારવાળા હોવા જોઈએ, પણ તેઓ સદાચાર રહિત મનોવૃત્તિ ધરાવનાર કૃત્રિમ તપશ્વી જેવી ભુમિકા ભજવી રહ્યા છે. આ કારણે ભહ્યા દુર્વાસાને નટ સાથે સરખાવે છે.
જવાબ : દુર્વાસા મુનિનાં જટાવલ્કલ એક મુનિને છાજે તેવાં લોકોને શાતા આપનારાં નથી. તે લોકોનો વિનાશ કરનાર ઝેરના ઝાડ જેવાં બની ગયાં છે. દુર્વાસાના મુનિવેષની હારમાળા જેવી સદાચાર રહિત મનોવૃત્તિ અનુચિત થઈ ગઈ છે.
જવાબ : પિતામહ બ્રહ્મા દુર્વાસા મુનિને કહે છે કે ક્ષમા સર્વ પ્રકારની તપસ્યાઓનું મૂળ છે. અન્યના દોષ જોવામાં નિપુણ દ્રષ્ટિની માફક કોપવશ થયેલી બુદ્ધિ પોતાના દોષને જોઈ શકતી નથી. મહાન તપના ભારને વહન કરનારી શક્તિ અને બીજાના દોષ જોવાની વૃત્તિ વચ્ચે ઘણું મોટું અંતર હોય છે. અતિશય રોષે ભરીયેલો માણસ આંખોવાળો હોવા છતાં અંધ જ છે. આથી તમારે સરસ્વતીને ક્ષમા આપવી જોઈએ.
જવાબ : ‘हर्षचरितम्’ માં કવિવર બાણભટ્ટે ક્રોધનાં લક્ષણોની અને તેની શારીરિક અસરોની વાત કરી છે. ક્રોધ એવો મનોવિકાસ છે કે તેનાથી બુદ્ધિશાળી પુરુષની પણ બુદ્ધિ મલિન થઈ જાય છે. તે કરવાયોગ્ય અને ન કરવાયોગ્ય કર્મોનું સ્વરૂપ સમજી શકતો નથી અને તે કિંકર્તવ્યવિમુઢ બની જાય છે. ગુસ્સે થયેલાની પ્રથમ વિદ્યા નાશ પામે છે; તેની ભમર તણાય છે; પહેલાં આસક્તિ અને લાલાશ ઇન્દ્રિયો પર ગળી જાય છે અને પછી પ્રસ્વેદજળ વહેવા લાગે છે. ક્રોધી વ્યક્તિની અપક્રિર્તિ થાય છે. જ્યારે તે ક્રોધ કરે છે ત્યારે તેનો અધર ફરકે છે અને શરીરનાં અન્ય અંગો કાંપવા લાગે છે.
જવાબ : ‘हर्षचरितम्’ ના પ્રથમ ઉચ્છવાસમાં કવિવર બાણભટ્ટે દુર્વાસા મુનિએ દેવી સરસ્વતીને આપેલા શાપનો ઉલ્લેખ કર્યો છે અને પછી બ્રહ્માજીએ દુર્વાસાને આપેલા ઠપકાની વાત કરી છે. બ્રહ્માજીની સભામાં દુર્વાસા મુનિ સામવેદના મંત્રનું ગાન કરતા હતા ત્યારે તેઓ અન્ય મુનિ સાથે ઝઘડી પડ્યા અને સામગાનમાં તેમની ભુલ થઈ ગઈ. આથી દેવી સરસ્વતીને હસવું આવ્યું. આ જોઈને દુર્વાસા ક્રોપવશ થઈને સરસ્વતીને શાપ આપી બેઠા. બ્રહ્માજીએ દુર્વાસાને કઠોર શબ્દોમાં ઠપકો આપ્યો. જેમાં તેમણે ક્ષમાને સર્વ પ્રકારની તપસ્યાઓનું મૂળ કહી. તેમણે દુર્વાસાને કહ્યું કે બીજાના દોષ જોવામાં નિપુણ દ્રષ્ટિની માફક કોપવશ થયેલી બુદ્ધિ પોતાના દોષને જોવામાં અસમર્થ હોય છે. અત્યંત રોષે ભરાયેલો માણસ આંખોવાળો હોવા છતાં અંધ જ બની રહે છે. આથી તમારે સરસ્વતીને ક્ષમા આપવી જોઈએ.
The GSEB Books for class 10 are designed as per the syllabus followed Gujarat Secondary and Higher Secondary Education Board provides key detailed, and a through solutions to all the questions relating to the GSEB textbooks.
The purpose is to provide help to the students with their homework, preparing for the examinations and personal learning. These books are very helpful for the preparation of examination.
For more details about the GSEB books for Class 10, you can access the PDF which is as in the above given links for the same.