GSEB Solutions for ધોરણ ૧૧ Gujarati

GSEB std 10 science solution for Gujarati check Subject Chapters Wise::

નીચેનામાંથી cosθi+sinθj ને લંબ સદિશ કયો છે ?

Hide | Show

જવાબ : sinθi-cosθj


કોઈ પણ સદિશો P ⃗ અને Q ⃗ માટે વ્યાપક રીતે .............. થાય

Hide | Show

જવાબ :  ।P ⃗+Q ⃗।≤।P ⃗।+।Q ⃗।


A ⃗  અને B ⃗  બે સદિશો છે. X–અક્ષ પર A ⃗+ B ⃗  નો ઘટક કયો છે ?

Hide | Show

જવાબ : cos 30° + Bcos 60°


A ⃗  અને B ⃗ સદિશોનો પરિણામી સદિશ A ⃗  સાથે α-કોણ અને સદિશ B ⃗ સાથે β-કોણ બનાવતો હોય, તો ...

Hide | Show

જવાબ : જો A > B હોય, તો α < β


એક પદાર્થ વર્તુળાકાર પથ પર આપેલી ક્ષણે v ⃗ વેગથી ગતિ કરે છે. તે જ્યારે અડધું પરિભ્રમણ પૂરું કરશે ત્યારે તેના વેગમાં કેટલો ફેરફાર થયો હશે.

Hide | Show

જવાબ : -2v ⃗ 


A ⃗  +( B) ⃗=C ⃗.  |(A|) ⃗=3,|(B|) ⃗=4 અને |(C|) ⃗=5,□(  A ⃗ ) અને ( B) ⃗  વચ્ચેનો ખૂણો ..........

Hide | Show

જવાબ : 90°


ત્રણ સદિશ A ⃗,( B) ⃗   અને C ⃗ જુદા જુદા સમતલમાં છે, તો તેમનો પરિણામી સદિશ ...

Hide | Show

જવાબ : ક્યારેય શૂન્ય ન હોય.


સદિશ A ⃗=B ⃗ જો ... 

Hide | Show

જવાબ : તેઓની માત્રા સમાન હોય અને તેઓ સમાન દિશામાં હોય.


કોઈ સદિશ બદલાઈ શકે જો ...

Hide | Show

જવાબ : સદિશને ફેરવવામાં આવે.


ભૌતિક રાશિઓમાંથી કઈ રાશિ અદિશ છે ?

Hide | Show

જવાબ : તાપમાન


પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થેની મહત્તમ ઊંચાઈએ ઝડપ એ પ્રારંભિક ઝડપ કરતાં અડધી છે, તો પ્રક્ષિપ્ત કોણ ............... હશે.

Hide | Show

જવાબ : 60°


સમાન દળના બે પ્રદાર્થોને સમાન વેગથી પ્રક્ષિપ્ત કરવામાં આવે છે. તેમનાં પ્રક્ષિપ્ત કોણ 60° અને 30° હોય, તો નીચે દર્શાવેલ કઈ રાશિ તેમના માટે સમાન હશે ?

Hide | Show

જવાબ : અવધિ


15° કોણે પ્રક્ષિપ્ત કરેલા પદાર્થની અવધિ 1.5 km છે. જો આ પદાર્થેને તેટલા જ પ્રારંભિક વેગથી 45°ના કોણે પ્રક્ષિપ્ત કરવામાં આવે, તો અવધિ કેટલી મળે ?

Hide | Show

જવાબ : 3 km


ચાર પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થોને એકસરખી ઝડપથી સમક્ષિતિજ સાથે 20°, 35°, 60° અને 75°ના કોણે ફાયર કરવામાં આવે છે. કયા કોણે પ્રક્ષિપ્ત કરેલ પદાર્થ માટે અવધિ વધુ મળશે ?

Hide | Show

જવાબ : 35°


સમાન ઝડપથી બે પદાર્થોને એવી રીતે પ્રક્ષિપ્ત કરવામાં આવે છે. જેથી તેમની અવધિ સમાન મળે. આ બે પદાર્થોનો પ્રક્ષિપ્ત કોણ .................. અને ....................... હશે.

Hide | Show

જવાબ : 27°°, 63°


જ્યારે પ્રક્ષિપ્ત કોણ 25° હોય ત્યારે એક પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થની અવધિ R છે. જો પ્રક્ષિપ્ત કોણ ................. હોય, તો તેની અવધિ R જ રહેશે.

Hide | Show

જવાબ : 65°


એક પદાર્થને સમક્ષિતિજ સાથે 45° ના કોણે K જેટલી ગતિ ઊર્જાથી પ્રક્ષિપ્ત કરવામાં આવે છે, તો મહત્તમ ઊંચાઈએ તેની ગતિ ઊર્જા .............. હશે. [K=  1/2  mv2]

Hide | Show

જવાબ : K/2


H ઊંચાઈથી ઉપર પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થે ગાળેલ સમય ...

Hide | Show

જવાબ : √(2H/g)


h ઊંચાઈએ પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થની ઝડપ ......................

Hide | Show

જવાબ : √2gH


મહત્તમ બિંદુએ પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થને જ્યારે શૂન્ય ન હોય તેવા ખૂણાથી ફેંકવામાં આવે ત્યારે ............

Hide | Show

જવાબ : સમક્ષિતિજ વેગ શૂન્ય ન હોય.


એક બોટનો જમીનની સાપેક્ષે વેગ 3i ̂+4j ̂ છે. અને પાણીનો જમીનની સાપેક્ષે વેગ -3i ̂-4j ̂ છે, તો બોટનો પાણીની સાપેક્ષે વેગ ............... છે. રાશિઓ SI માં છે.

Hide | Show

જવાબ : 6i ̂+8j ̂
 


એક મોટરકાર ઉત્તર તરફ 30 m s^(-1) ના વેગથી ગતિ કરે છે. જો તે વળીને પશ્ચિમ તરફ તેટલી જ ઝડપથી ગતિ કરે, તો તેના વેગમાં થતો ફેરફાર ......................

Hide | Show

જવાબ : 30 √2 m s-1 દક્ષિણ – પશ્ચિમ


વરસાદ અધોદિશામાં 4 km/h વેગથી પડે છે. એક માણસ સુરેખ રસ્તા પર 3 km/h ના વેગથી ચાલે છે, તો માણસની સાપેક્ષે વરસાદનો દેખીતો વેગ (માણાદ વડે અનુભવાતો વેગ) .................

Hide | Show

જવાબ : 5 km h-1


બે સદિશો A ⃗ અને B ⃗ વચ્ચેનો કોણ θ છે. તેમનું પરિણામી સદિશ R ⃗ એ સદિશ A ⃗ સાથે θ/2 જેટલો કોણ બનાવે છે, તો ....................

Hide | Show

જવાબ : A=B


બે સદિશો i ̂-2j ̂+2k ̂ અને 2i ̂+j ̂-k ̂ માં ત્રીજો કયો સદિશ ઉમેરવો જોઈએ, જેથી X-અક્ષની દિશાનો એકમ સદિશ મળે ?

Hide | Show

જવાબ : -2i ̂+j ̂-k ̂


એક કણ પૂર્વ દિશામાં 12 m જેટલું સ્થાનાંતર કર છે. ત્યારબાદ 5m જેટલું ઉત્તર દિશામાં અને 6 m જેટલું ઊર્ધ્વદિશામાં સ્થાનાંતર કરે છે, તો કણનું પરિણામી સ્થાનાંતર................

Hide | Show

જવાબ : 14.31 m


3i ̂-j ̂+2k ̂ સાદિશની XY સમતલમાં લંબાઈ કેટલી થશે ?

Hide | Show

જવાબ : √10


એક પદાર્થ દ્વારા X-દિશામાં કાપેલ અંતર 6t3 m, Y-દિશામાં કાપેલ અંતર (3t2+α)m અને (5t2-9t+7)m Z-દિશામાં હોય, તો પદાર્થનો શરૂઆતનો વેગ શોધો.

Hide | Show

જવાબ : 9 m/s,-Z – દિશામાં


જો ।A ⃗  +B ⃗।=।A ⃗।=।B ⃗। હોય,તો A ⃗  અને B ⃗  વચ્ચેનો કોણ……………….. 

Hide | Show

જવાબ : 120°


જો A ⃗  +B ⃗=C ⃗ અને A=√3  ,B=√3   અને C = 3 હોય, તો સદિશો A ⃗ અને B ⃗ વચ્ચેનો કોણ ...........

Hide | Show

જવાબ : 60°


3N, 4N અને 12N નાં બળો પરસ્પર લંબદિશામાં એક કણ પર લાગે છે, તો આ બળોનું પરિણામી બળ ........... હશે.

Hide | Show

જવાબ : 13N


A ⃗ અને B ⃗ બે સદિશો છે. ।A ⃗।=।B ⃗।. જો A ⃗ અને B ⃗ વચ્ચેનો ખૂણો શૂન્ય હોય, તો ।A ⃗  +B ⃗।=.............

Hide | Show

જવાબ : 2।A ⃗।


એક બિંદુ આગળ સમાન મૂલ્યનાં બે બળો 60° ના કોણે લાગે છે. જો તેમનું પરિણામી બળ 40√3 N હોય, તો દરેક બળનું મૂલ્ય ...................

Hide | Show

જવાબ : 40N


બે બળના સદિશો 5N અને 12N છે. આ બંને સદિશોને કયા કોણે ગોઠવીને સરવાળો કરવો જોઈએ.  જેથી પરિણામી સદિશ 17N, 7N અને 13N થાય ?

Hide | Show

જવાબ : 0°, 180° aneઅને 90°


કણનું પ્રારંભિક સ્થાન (2i ̂-3j ̂+4k ̂ )m અંતિમ સ્થાન (3i ̂-2j ̂+5k ̂ )m છે. Y-દિશામાં કણના સ્થાનમાં થતો ફેરફાર શોધો.

Hide | Show

જવાબ : +j ̂m


કણનો સ્થાનસદિશ r ⃗=4t^2 i ̂-5tj ̂+9k ̂ સમીકરણ દ્વારા આપેલ છે. વેગ માટેનું સૂત્ર શોધો.

Hide | Show

જવાબ : v ⃗=8ti ̂-5j ̂


v ⃗=(t^2 i ̂-3tj ̂ )  m/s કણનો વેગ આપેલ છે. t = 3 ss માટે પ્રવેગ શોધો.

Hide | Show

જવાબ : 6i ̂-3j ̂


એક પદાર્થ પૂર્વ દિશામાં ઝડપ v થી ગતિ કરતાં કરતાં પોતાની ગતિની દિશા દક્ષિણ તરફ ફેરવે છે. પદાર્થના વેગમાં થતો ફેરફાર શોધો.

Hide | Show

જવાબ : √2 v


એક રૉકેટ 800 km/h ના વેગથી ઊડી રહ્યું છે. આ રૉકેટ પોતાના ઈંધણ બળવાથી ઉત્પન્ન થતાં વાયુઓને પોતાની ગતિની વિરુદ્ધ દિશામાં કોઈ એક ક્ષણે પોતાની સાપેક્ષે 1100 km/h ના વેગથી છોડી રહ્યું છે, તો આ ક્ષણે વાયુનો પૃથ્વીની સાપેક્ષમાં વેગ ................. km/h હશે.

Hide | Show

જવાબ : -300 km/h


એક વાંદરો ઊર્ધ્વદિશામાં મૂકેલા થાંભલા પર 5 m s^(-1) ની ઝડપે ચઢી રહ્યો છે અને તે જ સમયે એક કુતરો થાંભલા તરફ 10 m/s ની ઝડપે આવી રહ્યો છે. આ કુતરાનો વાંદરાની સાપેક્ષે વેગનું મૂલ્ય કેટલું હશે ?

Hide | Show

જવાબ : 5 √5  m /s


એક જહાજ વિષુવવૃત પર પૂર્વ દિશામાં 30 km/h થી ગતિ કરે છે. હવે વિષુવવૃત સાથે દક્ષિણ-પૂર્વ દિશામાં 60° નો કોણ બનાવતી દિશામાં 16 km/h ના વેગથી પવન ફુંકાય છે, તો જહાજની સાપેક્ષમાં પવનના વેગનું મૂલ્ય .......................

Hide | Show

જવાબ : 25.6 km/h


નિયમિત વર્તુળગતિ માટે કઈ રાશિ અચળ નથી ?

Hide | Show

જવાબ : CCCવેગ 


એક કણ વર્તુળાકાર માર્ગ પર ગતિ કરે છે. તેની એકસરખી ઝડપ v છે. ત્રિજ્યામાં ફેરફાર કર્યા સિવાય જો તેની ઝડપ બમણી થતી હોય,તો કેન્દ્રગામી પ્રવેગ .................

Hide | Show

જવાબ : પ્રારંભિક પ્રવેગ કરતાં ચાર ગણો મોટો થાય.


નિયમિત વર્તુળમય ગતિ કરતા પદાર્થનો પ્રવેગ α છે. જો તેની ઝડપ બમણી થાય તો ઝડપ બદલાયા પછી અને પહેલાંનો પ્રવેગનો ગુણોત્તર .............. થશે.

Hide | Show

જવાબ : 4:1


હાઈડ્રોજન પરમાણુમાં ન્યુક્લિયસની આસપાસ 0.528 Å ત્રિજ્યાના વર્તુળ માર્ગે ઈલેક્ટ્રોન 
2.18 ×106  m/s  ના વેગથી ભ્રમણ કરે છે, તો ઈલેક્ટ્રોનનો પ્રવેગ .................

Hide | Show

જવાબ : 9 ×1022  m/s2


પ્રક્ષિપ્ત ગતિમાં વેગ .......................

Hide | Show

જવાબ : માત્ર એક ક્ષણ માટે પ્રવેગને લંબ હોય


નિયમિત વર્તુળગતિ કરતા એક કણની એક આવર્તકાળ પરની ગતિ માટે સરેરાશ પ્રવેગ ............. હોય છે.

Hide | Show

જવાબ : શૂન્ય સદિશ


કણ P અને કણ Q અનુક્રમે 100 m અને 150 m ની ત્રિજ્યા ધરાવતા વર્તુળ માર્ગે ભ્રમણ કરે છે. જો તેઓને એક ભ્રમણ પૂર્ણ કરતા લાગતો સમય સમાન હોય અને કણ Pની ઝડપ 30 km/h હોય, તો કણ Qની ઝડપ કેટલી ?

Hide | Show

જવાબ : 45 km/h


એક પદાર્થ સ્થાનસદિશ r ->(t)=(3t2 i ̂+6tj ̂+αk ̂ ) વડે દર્શાવતા સમીકરણથી ગતિ કરે છે, તો t=4 સેકન્ડથી t=6 સેકન્ડના ગાળા દરમિયાન પ્રવેગનો ફેરફાર શોધો.

Hide | Show

જવાબ : 0 m/s2


એક પદાર્થનો વેગ v ⃗=(3ti ̂+6t2 j ̂ )  m/s છે, તો તેના પ્રારંભિક પ્રવેગ અને X-અક્ષ વચ્ચેનો ખૂણો શોધો.
જ.  

Hide | Show

જવાબ : 0°


એક વિમાન 900 km h-1 ની અચળ ઝડપથી ઊડી રહ્યું છે અને 1 km ત્રિજ્યાનું સમક્ષિતિજ વર્તુળ બનાવે છે. તેના કેન્દ્રગામી પ્રવેગની ગુરુત્વીય પ્રવેગ સાથે સરખામણી કરો.

Hide | Show

જવાબ : r=1km=1000 m

 v=900 km h-1

  =(900×1000)/3600

  =250 m s-1

કેન્દ્રગામી પ્રવેગ

                αc=v2 /r

                   =(250) 2/  1000

                   =62.5 m s-2

હવે,

 αc/g

                =62.5/9.8

                =6.38

                ∴αc=6.38×g


80 cm લાંબા દોરડાના છેડે એક પથ્થર બાંધેલ છે તેને અચળ ઝડપથી સમક્ષિતિજ વર્તુળાકાર ફેરવવામાં આવે છે. જો પથ્થર 25 sec માં 14 પરિભ્રમણ પૂરા કરતો હોય, તો પથ્થરના પ્રવેગનું માન તથા તેની દિશા શોધો.

Hide | Show

જવાબ : r= 80 cm = 0.8 m

પથ્થરની કોણીય આવૃતિ ω=2πv

                                                    =2×(22/7)×(14/25) rps

                                                    =88/ 25 rad s-1

પથ્થરનો પ્રવેગ α=ω2r

                                  =(88/25)20.8

                                  =(12.39 )(0.8)

                      ∴α=9.91 ms-1

આ પ્રવેગની દિશા વર્તુળ પરના દરેક બિંદુએ વર્તુળના કેન્દ્ર તરફ હોય છે.


ક્રિકેટનો કોઈ ખેલાડી દડાને 100 m જેટલ મહત્તમ સમક્ષિતિજ અંતર સુધી ફેંકી શકે છે. આ ખેલાડી આ જ દડાને જમીનથી ઉપર તરફ કેટલી ઊંચાઈ સુધી ફેંકી શકશે ?

Hide | Show

જવાબ : મહત્તમ અવધિ Rmax=100 m

જો પ્રક્ષિપ્ત પદાર્થેનો પ્રારંભિક વેગ v0 હોય, તો મહત્તમ અવધિ,

                Rmax=v0=100

                ∴v02=100 g

દડાની ઊર્ધ્વદિશાની ગતિ માટે,

                v2-v02=-2gh

મહત્તમ ઊંચાઈએ v=0 હોવાથી,

                02-100 g=-2gh

                ∴h=100g / 2g

                    = 50 m

આમ, ક્રિકેટર એ જ દડો 50 mની ઊંચાઈ સુધી ફેંકી શકશે.


કોઈ સાઈકલ-સવાર 1 km ત્રિજ્યાવાળા એક વર્તુળાકાર બગીચાના કેન્દ્ર Oથી ગતિ શરૂ કરે છે. તથા બગીચાના કિનારા P  સુધી પહોંચે છે. ત્યાંથી તે બગીચાના પરિધ પર સાઈકલ ચલાવતા ચલાવતા QO માર્ગે કેન્દ્ર O પર પાછો આવે છે. જો આ ચક્કર કાપવા માટે 10 મિનિટ જેટલો સમય લાગતો હોય, તો સાઈકલ-સવારનું (a) ચોખ્ખું સ્થાનાંતર (b) સરેરાશ વેગ તથા (c) સરેરાશ ઝડપ કેટલી હશે ?

​​​​​​​

Hide | Show

જવાબ : (a) ચોખ્ખું સ્થાનાંતર

અહીં, સાઈકલ-સવારનું અંતિમ સ્થાન અને પ્રાંરભિક સ્થાન એક જ છે, તેથી ચોખ્ખું સ્થાનાંતર શૂન્ય થશે.

(b) સરેરાશ વેગ

સરેરાશ વેગ =સ્થાનાંતર / સમય

                     =0 / 10 મિનિટ

             = 0


એક ખુલ્લા મેદાનમાં એક કારચાલક એવો રસ્તો પકડે છે કે જે દરેક 500 મીટર અંતર બાદ તેની ડાબી બાજુ 60°ના ખૂણે વળાંક લે છે. એક વળાંકથી શરૂ કરી, કારચાલકના ત્રીજા, છઠ્ઠા તથા આઠમાં વળાંક પાસે સ્થાનાંતર શોધો. આ દરેક સ્થિતિમાં કારચાલકની કુલ પથલંબાઈની તેના સ્થાનાંતરના માન સાથે તુલના કરો.

Hide | Show

જવાબ :

બિંદુ A થી D સુધીનું કુલ અંતર

                =AB + BC + CD

                = 500 m + 500 m + 500 m

                = 1500 m

                =1.5 km

(b) કારચાલક છઠ્ઠો વળાંક બિંદુ A આગળ લે છે, એટલે કે તેનું અંતિમ સ્થાન અને પ્રારંભિક સ્થાન એક જ છે. આથી તેનું ચોખ્ખું સ્થાનાંતર શૂન્ય સદિશ થશે.

આ દરમિયાન તેણે કાપેલું કુલ અંતર,

                = AB+BC+CD+DE+EF+FA

                =500+500+500+500+500+500

                =3000 m

                = 3 km


એક મુસાફર એક નવા શહેરમાં સ્ટેશન પર ઊતરીને ટૅક્સિ કરે છે. સ્ટેશનથી સુરેખ રોડ પર તેની હોટલ 10 km દૂર છે. ટૅક્સિ ડ્રાઈવર મુસાફરને 23 km લંબાઈના વાંકાચૂંકા માર્ગે 28 min માં હોટલ પર પહોચાડે છે, તો (a) ટૅક્સિની સરેરાશ ઝડપ અને (b) સરેરાશ વેગનું મૂલ્ય કેટલું હશે ? શું આ બંને સમાન હશે ?

Hide | Show

જવાબ :

આ દર્શાવે છે કે ટૅક્સિની સરેરાશ ઝડપ અને સરેરાશ વેગ સમાન નથી. જ્યારે ટૅક્સિ સુરેખ પથ પર એક જ દિશામાં ગતિ કરે તો જ સરેરાશ ઝડપ અને સરેરાશ વેગ સમાન થાય.


વરસાદ શિરોલંબ દિશામાં 30 m s-1 ની ઝડપથી પડી રહ્યો છે. કોઈ સ્ત્રી ઉત્તરથી દક્ષિણ દિશા તરફ 10 m s-1 ની ઝડપથી સાઈકલ ચલાવી રહી છે. તેને પોતાની છત્રી કઈ દિશામાં રાખવી જોઈએ ?

Hide | Show

જવાબ :


એક લાંબા હોલની છત 25 m ઊંચી છે. 40 m s-1 ની ઝડપથી ફેંકવામાં આવેલ દડો છતને અથડાયા વગર પસાર થઈ શકે તે રીતે કેટલું મહત્તમ સમક્ષિતિજ અંતર કાપશે ?

Hide | Show

જવાબ :


એક કણનો સ્થાનસદિશ નીચે દર્શાવ્યા પ્રમાણે છે :
r ⃗=3.0ti ̂-2.0t2 j ̂+4.0k ̂m
જ્યાં, t સેકન્ડમાં તથા દરેક સહગુણક્નો એકમ એ રીતે છે કે જેથી r મીટરમાં મળે.
(a) કણનો r ⃗ તથા α ⃗ મેળવો
(b) t = 2.0 સેકન્ડે કણના વેગનું માન તથા દિશા શોધો.
 

Hide | Show

જવાબ :

  =tan-1-(2.6667)

                θ=-70°

અહીં, θ X-અક્ષ સાથે નીચેની તરફ 70° ના કોણે વેગની દિશા દર્શાવે છે.


એક વ્યક્તિ સ્થિર પાણીમાં 4 km/h ની ઝડપથી તરી શકે છે. 1 km પહોળાઈની નદીનું પાણી 3 km/h ની અચળ ઝડપથી વહી રહ્યું હોય અને વ્યક્તિ આ વહેણને લંબરૂપે તરવાનો પ્રયત્ન કરતો હોય, તો જ્યારે તે નદીના બીજા કિનારે પહોંચશે ત્યારે તે નદીના વહેણ તરફ કેટલે દૂર પહોંચશે ?

Hide | Show

જવાબ :

                  = 0.75 km

                ∴ BC = 750 m


There are No Content Availble For this Chapter

Download PDF

Take a Test

Choose your Test :

સમતલમાં ગતિ

ભૌતિકવિજ્ઞાન

Browse & Download GSEB Books For ધોરણ ૧૧ All Subjects

The GSEB Books for class 10 are designed as per the syllabus followed Gujarat Secondary and Higher Secondary Education Board provides key detailed, and a through solutions to all the questions relating to the GSEB textbooks.

The purpose is to provide help to the students with their homework, preparing for the examinations and personal learning. These books are very helpful for the preparation of examination.

For more details about the GSEB books for Class 10, you can access the PDF which is as in the above given links for the same.