GSEB std 10 science solution for Gujarati check Subject Chapters Wise::
જવાબ : 320 m
જવાબ : 3.75 min
જવાબ : 3.2 kW
થી v1
થાય છે અને આ દરમિયાન તે d-અંતર કાપે છે. જો કારના એન્જિન વડે ઉદ્ભવતો પાવર (P) અચળ રહેતો હોય તો, v₂ =..............
જવાબ : 
જવાબ : 5.5 cm
જવાબ : 
જવાબ : 144 J
જવાબ : 1
જવાબ : 10.8 J
જવાબ : 1
જવાબ : 1 કિલોવૉટ જેટલા અચળ દરે 1 કલાકમાં થયેલા કુલ કાર્યને 1 કિલોવૉટ અવર (1 kWh) કહે છે. વિધુતમાં વપરાતી 1 kWh વિધુત-ઊર્જાને 'યુનિટ' કહેવામાં આવે છે.
જવાબ : કાર્ય કરવાના કે ઊર્જાના રૂપાંતરણના સમય-દરને પાવર અથવા કાર્યત્વરા કહે છે. - બળ દ્વારા થયેલ કાર્ય W અને તે માટે લીધેલા કુલ સમય t ના ગુણોત્તરને t સમયગાળા દરમિયાનનો તે બળનો સરેરાશ પાવર કહે છે.
જવાબ : સમગ્ર વિશ્વની કુલ ઊર્જા અચળ રહે છે.
જવાબ : કોઈ પણ ન્યુક્લિયસનું દળ તેમાં રહેલા ન્યૂટ્રોન અને પ્રોટોનના મુક્ત અવસ્થામાંના કુલ દળ કરતાં ઓછું હોય છે. દળના આ તફાવતને દળક્ષતિ ∆m કહે છે. દળક્ષતિ ∆mને સમતુલ્ય ઊર્જા (∆m)c2 ને ન્યુક્લિયર ઊર્જા (અથવા ન્યુક્લિયસની બંધન-ઊર્જા) કહે છે.
જવાબ : વિઘુતપ્રવાહ સાથે સંકળાયેલી ઊર્જાને વિધુત-ઊર્જા કહે છે.
જવાબ : કોઈ સ્થિર (સ્થાયી) રાસાયણિક સંયોજનની ઊર્જા તેના ઘટક કણોની મુક્ત અવસ્થામાંની કુલ ઊર્જા કરતાં હંમેશાં ઓછી હોય છે. ઊર્જાના આ તફાવતને રાસાયણિક ઊર્જા (અથવા રાસાયણિક બંધન-ઊર્જા) કહે છે.
જવાબ : પદાર્થના ઘટક કણોની આંતરિક ગતિ-ઊર્જા Kinternal અને આંતરિક સ્થિતિ-ઊર્જા Vinternal નાં સંરવાળાને તે પદાર્થની આંતરિક ઊર્જા કહેવામાં આવે છે.
જવાબ : સ્થિતિસ્થાપક સ્પ્રિંગની મૂળ લંબાઈમાં ફેરફાર કરવા માટે કરવું પડતું કાર્ય અથવા ખર્ચાતિ ઊર્જા, સ્પ્રિંગની અંદર સ્થિતિ-ઊર્જા સ્વરૂપે સંગ્રહ પામે છે, જેને સ્થિતિસ્થાપકીય સ્થિતિ-ઊર્જા કહે છે.
જવાબ : પદાર્થના ઘટક કણોની અસ્તવ્યસ્ત ગતિ સાથે સંકળાયેલ કુલ ગતિ-ઊર્જા Kinternal ને પદાર્થમાં રહેલી ઉષ્મા-ઊર્જા કહે છે. અસમાન તાપમાન ધરાવતા બે પદાર્થો વચ્ચે માત્ર તાપમાનના તફાવતના કારણે થતા ઊર્જાના વિનિમયને ઉષ્મા કહે છે.
જવાબ : બળ વડે થતા સ્થાનાંતરનાં મૂલ્ય અને સ્થાનાંતરની દિશામાં બળના ઘટકના ગુણાકારને કાર્ય (W) કહે છે.
) ગુણાકાર એટલે શું ?
જવાબ : જો બે સદિશ રાશિઓનો ગુણાકાર એવી રીતે કરવામાં આવે કે જેથી મળતું પરિણામ અદિશ રાશિ હોય, તો સદિશોના તેવા ગુણાકારને અદિશ ગુણાકાર અથવા ડૉટ (∙) ગુણાકાર કહેવામાં આવે છે.
જવાબ : જે સંઘાતમાં, સંઘાત પછી બંને કણો એકબીજા સાથે ચોંટી જાય છે તથા મોટા પ્રમાણમાં ગતિ-ઊર્જાનો વ્યય થતો હોય, તો તેવા સંઘાતને સંપૂર્ણ અસ્થિતિસ્થાપક સંઘાત કહે છે.
જવાબ : જે સંઘાતમાં, સંઘાત પહેલાં અને પછી સંઘાત પામતા કણોની કુલ ગતિ-ઊર્જા એકસમાન રહેતી ન હોય તથા થોડીક ગતિ-ઊર્જાનો વ્યય થતો હોય, તો તેવા સંઘાતને અસ્થિતિસ્થાપક સંઘાત કહે છે.
જવાબ : જે સંઘાતમાં, સંઘાત પહેલાં અને પછી સંઘાત પામતાં કણોની કુલ ગતિ-ઊર્જા એકસમાન રહેતી હોય, તો તેવા સંઘાતને સ્થિતિસ્થાપક સંઘાત કહે છે.
જવાબ : જે સંઘાતમાં, સંઘાત પહેલાં અને / અથવા પછી કણો અલગ અલગ ખુણે પણ એક જ સમતલમાં ગતિ કરતા હોય, તો તેવાસંઘાતને દ્વિ-પારિમાણિક (ત્રાંસો અથવા તિર્યક) સંઘાત કહે છે.
જવાબ : જે સંઘાતમાં, સંઘાત પહેલાં અને પછી કણો એક જ દિશામાં ગતિ કરતા હોય, તો તેવા સંઘાતને એક-પારિમાણિક (સન્મુખ) સંધાત કહે છે.
જવાબ : સંઘાત અથવા અથડામણ એ પદાર્થો વચ્ચેની બહું જ ઓછા સમયગાળા માટેની આંતરક્રિયા (interaction) છે, જેમાં બંને પદાર્થો એકબીજા પર બહુ મોટા મુલ્યનું બળ લગાડે છે.
જવાબ : જે બળક્ષેત્રમાં, બળના કારણે પદાર્થ પર થતું કાર્ય, પદાર્થના માત્ર પ્રારંભિક અને અતિ સ્થાનો પર જ આધાર રાખે છે અને આ સ્થાનોને જોડતાં માર્ગ પર આધાર રાખતું નથી, તેવા બળક્ષેત્રને સંરક્ષી બળક્ષેત્ર અને આવા બળક્ષેત્રમાં પ્રવર્તતા બળને સંરક્ષી બળ કહે છે.
જવાબ : પદાર્થની ગતિ-ઊર્જામાં થતો ફેરફાર તેના પર લાગતાં પરિણામી બળ વડે થતાં કાર્ય જેટલો હોય છે.
જવાબ : પદાર્થની ગતિના કારણે પદાર્થમાં રહેલ કાર્ય કરવાની ક્ષમતાને પદાર્થની ગતિ-ઊર્જા કહે છે.
જવાબ : ઊર્જા એટલે કાર્ય કરવાની ક્ષમતા.
જવાબ : જો 1 N બળની અસર હેઠળ બળની દિશામાં થતું કણનું સ્થાનાંતર 1 m હોય, તો થયેલ કાર્ય 1 J કહેવાય.
જવાબ : સ્પિંગની મૂળ લંબાઈમાં થતા 1 એકમ ફેરફારદીઠ સ્પ્રિંગમાં ઉદ્ભવતાં સ્પ્રિંગ બળને સ્પ્રિંગનો બળ-અચળાંક કહે છે.
જવાબ : આદર્શ સ્પ્રિંગની મૂળ લંબાઈમાં ફેરફાર (વધારો કે ઘટાડો) થવાથી તેમાં ઉદ્ભવતું સ્પ્રિંગ બળ (પુનઃસ્થાપક બળ) એ સ્પ્રિંગની લંબાઈમાં થતા ફેરફારના ન સમપ્રમાણમાં હોય છે.
જવાબ : જે તંત્ર પર સંરક્ષી બળો / બળ વડે કાર્ય થતું હોય તે તંત્રની કુલ યાંત્રિક ઊર્જાનું સંરક્ષણ થાય છે.
જવાબ : પદાર્થના વજન અને કોઈ સંદર્ભ-સપાટી-(પૃથ્વીની સપાટી)થી પદાર્થની ઊંચાઈ ના ગુણાકારથી મળતી ભૌતિક રાશિને પૃથ્વીની સપાટીની સાપેક્ષમાં પદાર્થની ગુરુત્વીય સ્થિતિ-ઊર્જા કહે છે.
જવાબ : પદાર્થને (અથવા કોઈ તંત્રને) અનંત અંતરેથી સંરક્ષી બળક્ષેત્રમાં આપેલ બિંદુએ / સ્થાને લાવવા માટે સંરક્ષી બળ દ્વારા થતા કાર્યના ત્રણ મૂલ્યને તે બિંદુ / સ્થાન પાસે પદાર્થની (અથવા તંત્રની) સ્થિતિ-ઊર્જા કહે છે.
જવાબ : કોઈ પણ સંરક્ષી બળક્ષેત્રમાં રહેલો પદાર્થ પોતાના સ્થાનને કારણે અને / અથવા સંરચનાને કારણે કાર્ય કરવાની જે ક્ષમતા (ઊર્જા) ધરાવે છે, તેને પદાર્થની સ્થિતિ-ઊર્જા કહે છે.
જવાબ : 400 J
જવાબ : 90 J
જવાબ : 4:1
જવાબ : =15 J
જવાબ : 2:1
જવાબ : +7 J
જવાબ : 2±√8 ms-1
જવાબ : ત્રીજા ભાગની
જવાબ : 12:1
જવાબ : 0.45 m
સૂત્ર વડે દર્શાવાય છે. આ બે પરમાણુને સંતુલન સ્થિતિમાંથી એકબીજાથી અલગ કરવા માટે જરૂરી ઊર્જા કેટલી થશે ?
જવાબ : b2/4a
જવાબ : 
જવાબ : (a) દોરડા સાથે બાંધેલી ડૉલ કૂવામાંથી બહાર કાઢતાં માણસ વડે થયેલ કાર્ય.
જ. ધન.
કારણ કે માણસ દ્વારા ડૉલ પર લાગતું બળ F ⃗ ext અને ડૉલનું સ્થાનાંતર d ⃗ બંને એક જ દિશામાં છે, એટલે કે F ⃗ext અને d ⃗ વચ્ચેનો ખૂણો θ=0° છે.
∴ માણસ વડે થયેલ કાર્ય,
W=F ⃗ext∙ d ⃗=Fext d cos0°d
=Fext d
= +ve
(b) ઉપરના કિસ્સામાં ગુરુત્વાકર્ષણ બળ વડે થયેલું કાર્ય
જ. ઋણ
કારણ કે ડૉલનું સ્થાનાંતર d ⃗ ઊર્ધ્વદિશામાં છે પણ ડૉલ પર લાગતું ગુરુત્વાકર્ષણ બળ F ⃗g અધોદિશામાં છે, એટલે કે F ⃗g અને d ⃗ વચ્ચેનો θ=180° ખૂણો છે.
∴ ગુરુત્વાકર્ષણ બળ વડે થયેલું કાર્ય,
W=F ⃗g∙ d ⃗=Fg d cos180°d
=-Fg d
= -ve
જ. ઋણ
કારણ કે અહીં પદાર્થ પર લાગતું ઘર્ષણબળ f ⃗ એ પદાર્થના સ્થાનાંતર d ⃗ ની વિરુદ્ધ દિશામાં છે, એટલે કે f ⃗ અને d ⃗ વચ્ચેનો ખૂણો θ〖=180°〗 છે.
∴ ઘર્ષણ વડે થયેલું કાર્ય,
W=f ⃗∙ d ⃗=fd cos180°d
=-fd
= -ve
(d) ખરબચડા સમક્ષિતિજ સમતલ પર નિયમિત વેગથી ગતિ કરતા પદાર્થ પર લગાડેલ બળ વડે થતું કાર્ય
જ. ધન
કારણ કે ખરબચડા રસ્તા પર પદાર્થને નિયમિત વેગથી ગતિ કરાવવા તેના પર વેગની દિશામાં પૂરતું બાહ્ય બળ લગાડવું પડે છે. આ બાહ્ય બળ F ⃗ext અને પદાર્થનું સ્થાનાંતર d ⃗ એક જ દિશામાં હોવાથી તેમની વચ્ચેનો ખૂણો θ=0° છે.
∴ લગાડેલ બળ વડે થતું કાર્ય,
W=F ⃗ext∙ d ⃗=F_ext d cos0°d
=Fext d
= +ve
(e) દોલન કરતા લોલકને સ્થિર કરવા માટે હવાના અવરોધક બળ વડે થયેલું કાર્ય
જ. ઋણ
કારણ કે હવાનું અવરોધક બળ હંમેશા લોલકનો ગતિપથના દરેક બિંદુ પાસે સ્થાનિક રીતે લોલકની ગતિની વિરુદ્ધ દિશામાં લાગે છે. એટલે કે હવાનું અવરોધક બળ f ⃗a અને લોલકના સ્થાનાંતર d ⃗ વચ્ચેનો ખૂણો θ=180° છે.
∴ હવાના અવરોધક બળ વડે થતું કાર્ય,
W=f ⃗a∙ d ⃗
=f ⃗a d cos180°d
=-f ⃗a d
= -ve
જવાબ : (a) દોરડા સાથે બાંધેલી ડૉલ કૂવામાંથી બહાર કાઢતાં માણસ વડે થયેલ કાર્ય.
જ. ધન.
કારણ કે માણસ દ્વારા ડૉલ પર લાગતું બળ F ⃗ ext અને ડૉલનું સ્થાનાંતર d ⃗ બંને એક જ દિશામાં છે, એટલે કે F ⃗ext અને d ⃗ વચ્ચેનો ખૂણો θ=0° છે.
∴ માણસ વડે થયેલ કાર્ય,
W=F ⃗ext∙ d ⃗=Fext d cos0°d
=Fext d
= +ve
(b) ઉપરના કિસ્સામાં ગુરુત્વાકર્ષણ બળ વડે થયેલું કાર્ય
જ. ઋણ
કારણ કે ડૉલનું સ્થાનાંતર d ⃗ ઊર્ધ્વદિશામાં છે પણ ડૉલ પર લાગતું ગુરુત્વાકર્ષણ બળ F ⃗g અધોદિશામાં છે, એટલે કે F ⃗g અને d ⃗ વચ્ચેનો θ=180° ખૂણો છે.
∴ ગુરુત્વાકર્ષણ બળ વડે થયેલું કાર્ય,
W=F ⃗g∙ d ⃗=Fg d cos180°d
=-Fg d
= -ve
જ. ઋણ
કારણ કે અહીં પદાર્થ પર લાગતું ઘર્ષણબળ f ⃗ એ પદાર્થના સ્થાનાંતર d ⃗ ની વિરુદ્ધ દિશામાં છે, એટલે કે f ⃗ અને d ⃗ વચ્ચેનો ખૂણો θ〖=180°〗 છે.
∴ ઘર્ષણ વડે થયેલું કાર્ય,
W=f ⃗∙ d ⃗=fd cos180°d
=-fd
= -ve
(d) ખરબચડા સમક્ષિતિજ સમતલ પર નિયમિત વેગથી ગતિ કરતા પદાર્થ પર લગાડેલ બળ વડે થતું કાર્ય
જ. ધન
કારણ કે ખરબચડા રસ્તા પર પદાર્થને નિયમિત વેગથી ગતિ કરાવવા તેના પર વેગની દિશામાં પૂરતું બાહ્ય બળ લગાડવું પડે છે. આ બાહ્ય બળ F ⃗ext અને પદાર્થનું સ્થાનાંતર d ⃗ એક જ દિશામાં હોવાથી તેમની વચ્ચેનો ખૂણો θ=0° છે.
∴ લગાડેલ બળ વડે થતું કાર્ય,
W=F ⃗ext∙ d ⃗=F_ext d cos0°d
=Fext d
= +ve
(e) દોલન કરતા લોલકને સ્થિર કરવા માટે હવાના અવરોધક બળ વડે થયેલું કાર્ય
જ. ઋણ
કારણ કે હવાનું અવરોધક બળ હંમેશા લોલકનો ગતિપથના દરેક બિંદુ પાસે સ્થાનિક રીતે લોલકની ગતિની વિરુદ્ધ દિશામાં લાગે છે. એટલે કે હવાનું અવરોધક બળ f ⃗a અને લોલકના સ્થાનાંતર d ⃗ વચ્ચેનો ખૂણો θ=180° છે.
∴ હવાના અવરોધક બળ વડે થતું કાર્ય,
W=f ⃗a∙ d ⃗
=f ⃗a d cos180°d
=-f ⃗a d
= -ve
There are No Content Availble For this Chapter
Take a Test
કાર્ય, ઉર્જા અને પાવર
ભૌતિકવિજ્ઞાન
Browse & Download GSEB Books For ધોરણ ૧૧ All Subjects
- રસાયણવિજ્ઞાન Book for GSEB ધોરણ ૧૧
- ભૌતિકવિજ્ઞાન Book for GSEB ધોરણ ૧૧
- જીવવિજ્ઞાન Book for GSEB ધોરણ ૧૧
- અંગ્રેજી Book for GSEB ધોરણ ૧૧
- ગણિત Book for GSEB ધોરણ ૧૧
The GSEB Books for class 10 are designed as per the syllabus followed Gujarat Secondary and Higher Secondary Education Board provides key detailed, and a through solutions to all the questions relating to the GSEB textbooks.
The purpose is to provide help to the students with their homework, preparing for the examinations and personal learning. These books are very helpful for the preparation of examination.
For more details about the GSEB books for Class 10, you can access the PDF which is as in the above given links for the same.
